Sosyoloji Yüksek Lisans Programı
Yüksek Lisans programında açılan derslerin hepsi seçmeli olup, öğrencilerin en az toplam 21 kredilik ders almaları ve bunlarda gösterdikleri genel akademik başarının 4 üzerinden en az 2.5 olması gerekmektedir. Programa kayıtlı bir öğrenci bir dönemde en fazla 12 kredilik ders alabilir. Derslerinde başarısız olan ya da bu genel akademik ortalamaya ulaşamayan öğrencilere akademik başarı durumlarını iyileştirmeleri için ek bir yıllık süre tanınmaktadır. Bölüm başkanının onayı ile öğrenciler, önceden almamış olmak şartıyla derslerden ikisini sosyoloji lisans dersleri arasından seçebilirler. Yine aynı şekilde, öğrenciler isterlerse bazı derslerini (en fazla 3) diğer bölümler tarafından açılmış olan Yüksek Lisans dersleri arasından da seçebilirler. Öte yandan, sınav heyeti ve bölüm başkanı tarafından gerekli görülmesi halinde, lisans öğrenimini bölümde yapmamış öğrencilerden bir ya da iki dönem bilim hazırlık eğitimi almaları istenebilir. Derslerini başarı ile tamamlayan öğrencilerin hakiki bir araştırmaya dayalı orijinal bir Yüksek Lisans tezi yazmaları gerekmektedir. Öğrenci bu çalışmasını bir danışmanın nezareti altında yürütür ve kendisine 1 yıl süre tanınır ve danışmanın müracatı ile bu sürenin 1 yıl daha uzatılması istenebilir. Gerek danışmanın atanması gerekse tez konusu Bölüm Akademik Kurulunun onayına tâbidir. Öğrenci, hazırladığı tezi, çoğunluk oyu ile karar veren bir jüri önünde savunmak zorundadır. Öğrencinin danışmanı bu jürinin doğal üyesidir.
Öğretim Üyeleri
Prof. Dr. Nevin GÜNGÖR ERGAN (Başkan)
Prof. Dr. Tülin İÇLİ
Prof. Dr. Gülay ARIKAN
Prof. Dr. Vildan AKAN
Prof. Dr. Meliha Demet ULUSOY
Doç. Dr. Aylin GÖRGÜN BARAN
Doç. Dr. Aslıhan ÖĞÜN BOYACIOĞLU
Doç. Dr. Esra BURCU
Yrd. Doç. Dr. Serdar SAĞLAM
Yrd. Doç. Dr. Abdulkerim SÖNMEZ
Yrd. Doç. Dr. Nilüfer ÖZCAN DEMİR
Yrd. Doç. Dr. Cahit GELEKÇİ
Yrd. Doç. Dr. Halim ÇAVUŞOĞLU
DERS İÇERİKLERİ
SOS 600 Özel Konular
Anabilim/Anasanat Dallarının tez aşamasında bulunan öğrencileri tarafından alınması zorunlu olan bu ders, alanın ileri ve özgün konularını içerir. Bu kapsamda alanla ilgili yayın ve makaleler incelenerek analiz ve sentezler yapılır. Seçilen konularda çalışmalar ve araştırmalarda bulunularak raporlar hazırlanır. Bu dersler ilgili Anabilim/Anasanat Dallarının öğretim üye ve görevlilerince yürütülür.
SOS 603 Sosyoloji Semineri I
Araştırma ve inceleme rapor yazım süreci, metni örgütleme, bibliyografya düzenleme, konferans ve tebliğ sunumu.
SOS 604 Sosyoloji Semineri II
Araştırma ve inceleme rapor yazım süreci, metni örgütleme, bibliyografya düzenleme, konferans ve tebliğ sunumu
SOS 611 Metodoloji I
Sosyolojik bilgisini edinmek istediğimiz sosyo-kültürel gerçekliğin doğası üzerindeki farklı ontolojik, epistemolojik sayıltılara sahip olan pozitivistik, fenomenolojik ve bütüncü sosyal bilim paradigmaları ve metodolojileri incelenir. Metodoloji ve metod ilişkisi; tümevarım, tümdengelim ve hipodedüktif yöntem; olay- olgu, kavram -terim, sayıltı- kuram, kuram- hipotez kavramları aralarındaki bağıntılar kadar, bilimsel araştırmanın hedefleri olarak analiz, sınıflandırma ve sentez kavramları derinlemesine ele alınır. Üç temel sosyal bilim paradigmasının yöntem anlayışı olarak, sırasıyla, nicel yöntem, nitel yöntem ve bütüncü yöntemler ele alınır. Son olarak sosyal bilimler ve etik konusu üzerinde durulmaktadır.
SOS 612 Metodoloji II
Sözel ve görsel anlatım, bilgi edinme, bilgiyi gözlemleme ve uygulama. Bilgiyi gözlemleme aşamasında, hoca tarafından verilen ödev formatına göre yayınlanmış iki araştırmanın (nicel ve nitel araştırma yöntemine örnek olarak) analizi yapılmaktadır. Bilgiyi uygulama aşamasında ise öğrenciler seçtikleri bir araştırma konusunu projelendirilmektedir. Bu aşamada derslerde tartışılarak tamamlanacaktır.
SOS 614 Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri
Nicel metodolojik yaklaşımda hakim olan pozitivistik görüş ile nitel metodolojik yaklaşımda hakim olan yorumlamacı görüşün genel niteliklerinin karşılaştırılması, nitel araştırmanın bilimsel araştırmadaki önemi, nitel araştırmanın kuramsal temelleri, nitel araştırmanın temel özellikleri, nitel araştırma süreci, aşamaları, araştırmacının ve araştırılanların konumu, veri toplama teknikleri, veri değerlendirmede izlenen yollar, verilerin nicel ve nitel analizleri,saha çalışması, odak grup, durum incelemesi, yaşam hikayesi yöntemlerinin incelenmesi,nitel araştırmanın avantaj ve dezavantajlarının tartışılması, nitel yaklaşım çerçevesinde gerçekleştirilmiş örnek çalışmaların incelenmesi örnek çalışmaların yapılması bu örnek konuda araştırma sürecinin ve tasarımının raporlaştırılması.
SOS 615 Sosyoloji Teorileri
Antik Yunan filozoflarından başlayarak on sekizinci yüzyıla kadar felsefe tarihine ve siyasi düşünceler tarihine kısaca değinilmektedir. Aydınlanma çağı filozofları ve sosyolojinin kurulma aşamasına ilişkin görüşler tartışılmaktadır. Klasik sosyoloji kuramlarından yapısal işlevsel, çatışmacı ve sosyal davranışçı ekolün içinde yer alan bazı sosyologların teorileri karşılaştırmalı olarak ele alınmaktadır.
SOS 616 Çağdaş Sosyoloji Teorileri
Yirminci yüzyıldan bu yana yapısal işlevsel, çatışmacı, sosyal davranışçı, eleştirel yaklaşımlar ve postmodern paradigmalar içinde yer alan bazı sosyologların teorilerine ilişkin konulardan oluşmaktadır.
SOS 618 Medya, Toplumsal Cinsiyet ve Siyaset
Medyada kültürel çalışmalar bağlamında cinsiyet ayrımcılığı ve feminizm kavram ve kuramları çerçevesinde medyada kadının temsili ile kadın magazinleri, soup operalar, beyaz diziler, internet metinleri, fotoğraflar, reklamlar ve romanlar gibi popüler anlatı tarzlarını okumak ve kadın/erkek imgelerinin medyadaki sunumları aracılığı ile ataerkil kültürün yeniden üretiminin yarattığı hegemoniyi yorumlamak.
SOS 625 Sanayi Sosyolojisi
Endüstrileşme ile ilgili kavram ve sosyolojik teoriler, taylorizm, fordizm, post-fordizm ve esnek üretim, çalışma ve yönetim ilişkilerindeki değişme, çağdaş çalışma örgütleri, meslek sisteminde değişen eğilimler, sendikalar, sosyal politika ve işsizlik, kadınlar ve erkekler arasındaki ücret eşitsizliği, küreselleşmenin ekonomik boyutu, ulusaşırı şirketlerin/sermayenin gelişmesi ve ulus-devletin krizi gibi konuları kapsamına almaktadır.
SOS 627 Sosyal Tabakalaşma
Sosyal tabakalaşma ile ilgili belli başlı teori ve yaklaşımlar ele alınmaktadır. Ayrıca tabakalaşma türleri ve toplumsal değişim sürecindeki dönüşümlerin incelenmesi esas alınmaktadır. Bu çerçevede günümüz dünyası ve ülkemizdeki tabakalaşma tarzlarının incelenmesi amaçlanmaktadır. Toplumsal tabakalaşma ile ilgili düşünceler Platon’dan başlayarak Aristo, Machiavelli, Marx ve Weber’den günümüze incelenmektedir. Ayrıca kast, stand ve sosyal sınıf kavramları ve onlara ilişkin yaklaşımlar üzerinde durulmaktadır.
SOS 628 Sanat Sosyolojisi
Öncelikle sosyolojik literatürdeki sosyal sistem modelleri ve bu bağlamda sanat sosyolojisinde kullanılan temel metodik yaklaşımlar ve bunların belli başlı temsilcileri tartışılmakta sonra sanatın diğer sosyal kurumlarla olan etkileşimi bağlamında (din, ekonomi, siyaset vb gibi) sosyal sınırları, fonksiyonları, paradoksal sonuçları irdelenmektedir. Bu çerçevede sanat ve toplumsal koşullar ekseninde toplumsal evrim sürecinde farklılaşan sanat ve sanatçı kavramları tartışılmaktadır.
SOS 629 Tüketimin Değişen Anlamları ve Tüketim Kültürü
Kendi kendine yeten bir toplumdan uzmanlaşmaya dayalı bir topluma geçiş sürecinde, tüketim kavramının kazandığı yeni anlamlar ele alınacağı gibi; Marx, Weber, Simmel, Veblen gibi klasik düşünürler ile Marcuse, Bourdieu, Baudrillard gibi modern / postmodern düşünürlerin tüketim konusuyla ilgili görüşleri irdelenecektir. Ders kapsamında tüketim sürecinin sosyal ve kültürel nitelikleri, tüketim toplumu ve tüketim kültürü, boş zaman etkinlikleri, yeni bir tür sosyalizasyonun gerçekleştiği yer olarak alış-veriş mekanları, tüketim ve yabancılaşma, moda, marka bağımlılığı, medya ve propaganda, reklamcılık ve pazarlama gibi konular tartışılacaktır.
SOS 631 Sosyalizasyon
Sosyalizasyon sürecinin amaçları, mekanizmaları ve ajanları ( Aile, okul ve kitle iletişim araçları) tartışıldıktan sonra, temel sosyalizasyon teorilerinin belli başlı temsilcileri konu edilmekte, kullandıkları kavramsal model üzerinden farklılıkları ve ortak noktaları saptanmaya çalışılmaktadır. Konuların işlenişi sırasında öğrencinin seçeceği bir ilgi alanı ve konu çerçevesinde hazırladıkları bir ödev sunumu tartışma ortamı içinde yapılmaktadır.
SOS 634 Değişme Sosyolojisi
Değişim kavramı ve sosyal yapı ilişkileri, değişme teorileri, klasik ve modern görüşler, fiziki, biyolojik, teknolojik, ekonomik, din ve dil, şehirleşme ve endüstrileşme, coğrafi ve sosyal hareketlilik, sosyal değişme sebepleri, Türkiye’de sosyal değişme.
SOS 635 İletişim Kuramları ve Modelleri
Kitle ve medya ile ilgili olarak liberal, eleştirel (Frankfurt Okulu) ve postmodern paradigmalar üzerinde durulmaktadır. Modeller bağlamında temel modeller, kitle iletişiminin bireyler, toplum ve kültür üzerindeki etkileri, izleyiciyi merkez kabul eden modeller, kitle iletişim sistemlerinde üretim, seçim ve akış modelleri konuları detaylı olarak incelenmektedir.
SOS 643 Kadın ve Toplum
Global açıdan toplumsal cinsiyet. Toplumsal cinsiyet ve sosyalizasyon. Toplumsal Cinsiyet Kimliği, Toplumsal Cinsiyetin Kuramsal Analizi. Türkiye’de Kadın Araştırmaları
SOS 645 Kırsal Sosyal Yapılar
Köylü ekonomisi ve toplumunun oluşumuna giden tarihsel süreç devlet oluşumu ve toplumsal işbölümünün gelişimi ile bağlantısı içinde incelenmektedir. Bunu modernliğe giden farklı yollarda köylülüğün geçimlik üretimden meta üretimine geçiş yapmaya zorlanması süreci ve bunun hem köylü cemaatlerinin kendi iç yapıları hem de kendileriyle bütünleştirildikleri daha geniş örgütlenme ağları açısından doğurdukları sonuçların incelenmesi izlemektedir. Bu genel çerçeve içinde Türkiye’deki gelişmeler ele alınmaktadır. Burada Osmanlıların göçebe aşiretlerden bir köylülük ve böylece köylü ekonomisine dayalı geleneksel bir devlet oluşturma siyasaları, Osmanlı toprak rejimi ve geçirdiği merhaleler, Osmanlı döneminden başlayarak tarımda geçimlik üretimden piyasa için üretime geçiş süreci, Cumhuriyet döneminde köylü ekonomisinin yapısal olarak dönüşümüne yönelik devlet siyasaları ve bunların doğurduğu etkiler ele alınmaktadır.
SOS 662 Göç Sosyolojisi
Göç sosyolojisinin kuramsal temelleri, göç olgusunu belirleyen çeşitli nedenler, göç tipleri, uyum ve uyumsuzluk sorunları, mesleki değişmeler, kültür çatışması ve yol açtığı sorunlar, asimilasyon ve doğurduğu tepkiler. Yabancı ülkelerde kültürel benliği koruma, göç alan ülkelerde milli nüfus içinde yabancıların oranı ve yabancılara karşı tutum. Geriye dönüş ve doğurduğu sorunlar, Türkiye ve Batı Avrupa arasındaki ilişkiler, Türkiye’de göç sosyolojisi ile ilgili araştırmalar.
SOS 665 Türk Sosyolojisinde Aktüel Problemler
Genel olarak sosyolojinin problemleri, Türk sosyolojisinin problemleri, Türkiye’de sosyoloji eğitiminin problemleri eleştirel ve sentezci bir yaklaşımla incelendikten sonra, temel bir veya birkaç aktüel sosyal problem alınıp bununla ilgili Türk sosyolojisinde ne gibi tespitlerde bulunulduğu ve ne gibi öneriler getirildiği incelenip değerlendirilmektedir.
SOS 666 Türk Sosyologları
Türk sosyolojisinin tarihi gelişimi ve II. Meşrutiyet dönemi fikir akımlarının ayrıntılı olarak incelenmesinden sonra; seçilecek bazı Türk sosyologlarının ( Mübeccel Belik Kıray, Niyazi Berkes, Şerif Mardin, Baykan Sezer, Nilüfer Göle, İsmail Hakkı Baltacıoğlu, Mümtaz Turhan, Erol Güngör, İsmail Hüsrev Tökin vb.) görüşlerinin Türk sosyo-kültürel hayatının dinamikleri ve Batıdan gelen tesirlerle nasıl şekillendiği, onların görüşlerinin Türk sosyo-kültür yapısı ve fikir hayatını nasıl etkilediği ve Türk sosyoloji tarihi içindeki yerleri incelenip değerlendirilecektir.
SOS 681 Çağdaş Suç Teorileri
Modernist kriminolojik teoride makro ve mikro boyutta nedenselliğin kurgulanışı; mikro-düzey nedensellik kurgusu: klasik ve rasyonel seçim teorisi, biyolojik teori, psikolojik teori, sosyal kontrol ve öğrenme teorileri, etkileşimci teori ve etiketleme yaklaşımı. Makro-düzey nedensellik kurgusu: sosyal ekoloji ve sosyal dezorganizasyon teorisi, yapısal ve altkültürel gerilim teorisi, çatışmacı, radikal ve eleştirel teori.
SOS 682 Gençlik Suçluluğu
Gençlik, sapmış davranış ve suçlulukla ilgili teorik yaklaşımlar, konunun araştırılmasına yönelik metodolojik tartışmalar, konu ile ilgili son dönem araştırmalar, gençlik suçluluğunun coğrafik ve demografik açıklanması, gençlik suçluluğunun nedenleri ve sonuçları, gençlik suçluluğunun sosyal ve kültürel faktörleri, gençlik suçluluğunun informal ve sosyal kontrolü, gençlik suçluluğu ile ilgili Türkiye’de ve dünyada yapılan son dönem araştırmalar üzerinde durularak gençlik suçluluğunun sosyal, kültürel ve yasal zeminleri ile ilgili teorik ve pratik araştırmalar değerlendirilmektedir. Ayrıca öğrencilere konu ile ilgili küçük araştırma ödevlerini gerçekleştirme imkanları tanınmaktadır.
SOS 692 Suç Sosyolojisi
Suça ilişkin modernist yaklaşımların genel bir değerlendirmesi yapıldıktan sonra, öğrencilere olumlayıcı postmodern yaklaşımın kullandığı bazı temel kavramlar tanıtılmaktadır: Goffman’da “damga” ve “toplam kurumlar”; Cohen ve “etiketleme”; Matza’da “sürüklenme”, Katz ve “suçun baştan çıkartıcılığı”; Foucault ve “söylem”; Henry ve Milovanovic’te “konstitütif kriminoloji”; Baudrillard ve “üstgerçeklik ve medya”.
SOS 693 Toplumsal Kimlik Modelleri
Sosyal kimlik nedir, nasıl oluşur, oluşumuna etki eden faktörler nelerdir, benlik, kişilik, kimlik arasındaki temel farklar nelerdir vb. gibi soruların yanıtlanmasından sonra, burada etkili olan toplumsal değerler-normlar ve bunlar arasındaki ilişki ve etkileşimlerin sosyal kişilik üzerindeki etkisi ele alınmaktadır. Öğrencilerin kendilerinin rapor hazırlamak üzere seçtikleri kimlik konusu üzerinde çalışan mikro teoriler ve teorisyenlerden bazılarının görüşleri detaylı olarak incelenmekte ve tartışılmaktadır.
SOS 696 Türkiye'de Toplumsal Kimlik Olgusu
Türk sosyal düşünce tarihinin önemli temsilcilerinin ve modellerinin sosyal kimlik bağlamındaki görüşleri detaylı olarak ele alınmaktadır. Öğrencilerin konu ile ilgili olarak hazırladıkları araştırma raporları incelenmekte ve tartışılmaktadır.
SOS 697 Sosyo Kültürel Teoriler
Belli başlı sosyolojik teoriler çerçevesinde "kültür" kavramı ve teorileri incelenecek, kültür ilimlerinin gelişme teorileri üzerinde durulacak ve çağdaş kültür teorileri işlenecektir.
SOS 698 Kültür Sosyolojisi
