Program tanımları
Lisansüstü Hazırlık Programı
Doktora Programı'na başlayacak öğrencilerden gerekli görülenler Lisansüstü Hazırlık Programı'na katılırlar. Edebiyatın çeşitli alanlarına giriş niteliğindeki derslerin verildiği programda, öğrencilerin Osmanlıcasının ve yabancı dillerinin yeterli düzeye gelmesi amaçlanmaktadır. Bazı öğrenciler, bilgi düzeylerine göre, Osmanlıca ve/ya da İngilizceden muaf tutulabilirler.
Lisansüstü Hazırlık Programı Dersleri
EDEB 401 Türk Edebiyatına Giriş I
Başlangıçtan Tanzimat’a kadar genel bir perspektif kazandırmayı hedefleyen bu derste en eski Türk şiirleri, Orhon Yazıtları, Divanü Lugati’t-Türk, Kutadgu Bilig ve Dede Korkut gibi belli başlı yapıtlar, 13. yüzyıl edebiyatının önde gelen adları (özellikle Yunus Emre) ve 14. yüzyıldan 19. yüzyılın ortasına kadar divan edebiyatı ele alınacaktır.
EDEB 402 Türk Edebiyatına Giriş II
Tanzimat döneminden günümüze Türk edebiyatına genel bir bakış niteliğindeki bu derste roman, öykü, tiyatro, şiir, makale ve eleştiri türlerinin modern dönemdeki gelişmeleri üstünde durulacaktır. Başlıca edebiyat akımlarının ahlaki ve estetik savları, önemli edebiyat tartışmaları ve edebiyatın toplumsal etkisi incelenecektir. Metinler, çeşitli türlere ait önemli yapıtlardan seçilecektir.
EDEB 403 Edebiyat Kuramları
Bu ders kuramsal temele dayalı edebiyat eleştirisi için geniş çaplı donanım sağlamak amacıyla hazırlanmıştır. Batı edebiyatı tarihine, edebiyat akımlarına, belli başlı türlere ve önemli bazı edebiyat terimlerine genel bir bakıştan sonra modern edebiyat ve eleştiri kuramları ele alınacak, biçimci, yapısalcı, Marksist, feminist, psikanalitik ve yapısalcılık sonrası yaklaşımlara öncelik verilecektir. Okunacak metinler, Türkçesi bulunanlardan seçilecek, bunlar arasında Aristo, Barthes, Benjamin, Eagleton, Escarpit, Freud, Genette, Jameson, Lukacs, Ong ve Todorov'un yapıtları bulunacaktır. Öğrencilerin sık sık okuma raporları hazırlamaları, bir dönem ödevi yazmaları ve bu konudaki hazırlıklarını sınıfta sunmaları beklenmektedir.
EDEB 405 Yazılı Anlatım
Bu derste öğrencilerin dil becerilerini ve yazılı anlatım yeteneklerinin geliştirilmesi hedeflenmektedir. Kompozisyon öğeleri (tez, düzenleme, üslup, ton), anlatım teknikleri (özet, alıntı, yorum), yazım ve kaynak gösterme kuralları gözden geçirilecek, çeşitli metinler değerlendirilecektir. Ders, bilimsel / eleştirel yazı üstünde yoğunlaşacak, öğrenciler bir dizi yazı ve düzeltme alıştırması yapacaklardır.
EDEB 411 Osmanlıca I
Osmanlıcaya giriş niteliğindeki bu derste çeşitli metinlerin okunması ve yazı alıştırmalarıyla Osmanlıcanın temelleri öğretilecektir.
EDEB 412 Osmanlıca II
Öğrencilerin Osmanlıca bilgilerini geliştirmeyi amaçlayan bu derste Osmanlıca dilbilgisine ait temel bilgiler okumalarla ve yazı alıştırmalarıyla pekiştirilecektir.
EDEB 414 Halk Edebiyatına Giriş
Bu derste öğrencilere, Türk folkloru ve sözlü edebiyatının temel konuları tanıtılacak, (a) Avrupa ve Türkiye'deki halkbilimi çalışmalarının kısa tarihi ve (b) destanlar, âşık hikâyeleri, masallar, halk mizahı örnekleri (Nasreddin Hoca, ve Bektaşi fıkraları, politik şakalar), atasözleri, bilmeceler, duvar yazıları ve onomastik gibi Türk folkloruna ait türler ele alınacaktır. Derste, sınıf tartışması, film, slayt gösterimi ve halk sanatçılarının canlı gösterisini de içeren çeşitli öğretim yöntemleri kullanılacaktır.
EDEB 416 Eleştiri
Osmanlı'dan günümüze Türkiye'de edebiyat eleştirisinin gelişimini eleştirel bir yaklaşımla irdeleyecek olan bu derste okunacak metinler, Ataç, (N.) Kemal, Moran, Parla, Şinasi, (A.) Şuayb, Tanpınar, Uşaklıgil ve Ziya Paşa gibi yazarların yapıtlarından seçilecektir
EDEB 418 Osmanlıca Edebiyat Metinleri
Bu ders öğrencilerin Osmanlıca edebiyat metinlerini okuma yeteneklerini geliştirmeyi ve kelime bilgilerini artırmayı amaçlamaktadır. Okunacak metinler arasında elyazması yapıtların yanı sıra şiirler, makaleler, gazete yazıları ve öyküler bulunacaktır.
EDEB 421 Farsça I
Farsçaya giriş niteliğindeki bu ders öğrencilerin temel dilbilgisi ve okuma yeteneklerini geliştirmeyi ve kelime bilgilerini artırmayı amaçlamaktadır.
EDEB 422 Farsça II
Bu ders öğrencilerin kısa metinleri okuma yeteneklerini geliştirmeyi amaçlamaktadır.
EDEB 424 Divan Edebiyatına Giriş
"Divan edebiyatı nasıl bir edebiyattır?" sorusundan yola çıkarak Divan edebiyatının biçim ve içerik yönünden bugünden farklı olan estetik yapısını ve anlayışını tanıtmayı amaçlayan bu derste öncelikli olarak aruz vezni‚ uyak yapısı ve nazım türleri üzerinde durulacaktır. Ayrıca söz sanatları ve "mazmun"lar ele alınacaktır.
EDEB 425 Araştırma ve Yazma
Bu derste akademik araştırma yöntemleri ele alınacak, kaynaklar (araştırma kütüphaneleri, başvuru yapıtları, kataloglar, sözlükler) öğrencilere tanıtılacaktır. Ayrıca öğrencilerin yazılı anlatım yetenekleri geliştirilecek, anlatım teknikleri ve kaynak gösterme kuralları üzerinde durularak çeşitli metinler üzerinde çalışmalar yapılacaktır.
2001-2002 ders yılında başlayan Doktora Programı'na Bilkent’ten ve başka üniversitelerden Türk edebiyatı, Alman, Amerikan, Arap, Fars, Fransız, İngiliz, Rus Dili ve Edebiyatı gibi bölümler ile Felsefe, Karşılaştırmalı Edebiyat, Sanat Tarihi, Sosyoloji ve Türk Tarihi gibi alanlarda yüksek lisans derecesi almış adaylar başvurabilecektir. Programa kabul edilen adaylar Bilkent yönetmeliğinde belirlenmiş yazılı ve sözlü sınavlara girecek, toplam en az 24 kredilik doktora dersi alacak, ön yeterlilik ve yeterlilik sınavlarını geçerek edebiyat bilimine özgün katkılar yapması gereken bir doktora tezi hazırlayacaklardır. Doktora adaylarının genel not ortalamaları 3.0'ün altına düşmemelidir. Bütün çalışmaları başarıyla tamamlayan adaylara Bilkent Üniversitesi tarafından "Türk Edebiyatı Doktoru" unvanı verilecektir.
Doktora Programı Dersleri
EDEB 605 Türk Edebiyatında Doğu ve Batı
Orhun Yazıtlarından Orhan Pamuk'a kadar, Türk edebiyatı tarihi, Doğu Asya'dan Batı Avrupa'ya uzanan vâsi bir coğrafi alanda oluşmuştur. Belirgin bir özelliği, yeni yönelmeler ve hummalı arayışlar, kültür süreklilikleri ve entelektüel gerilimlerdir. Bu seminerde, Türk edebiyatının Doğu ile Batı (hem de Güney) arasındaki yönlenmelerini incelenecek; tüm dönemlerle ilgilenmekle beraber, asıl roman ve hikâye, modern şiir, eleştiri ve dramatik ürünler üzerinde durulacaktır.
EDEB 607 Türk Edebiyatında Modernleşme
Bu derslerde, özellikle Batılılaşma olarak modernleşmenin siyasal ve toplumsal yönleriyle Osmanlı ve Cumhuriyet dönemi Türk Edebiyatı üzerindeki etkileri üzerinde durulacak; ama edebiyatın kendisinin dönüşümü olarak modernleşme, özellikle şiir alanındaki sonuçları ile ayrıca ele alınacaktır.
EDEB 608 Türk Edebiyatına Eleştirel Yaklaşımlar
Cumhuriyet Dönemi Türk edebiyatının kuramsal açıdan irdeleneceği bu derslerde, Marksizm ve psikanaliz (Freudcu ve Lacancı) kuramları ile fenomenoloji ve varoluşçuluk gibi felsefi akımların, yeni bir eleştirel anlayışın temellendirilmesi amacıyla, metin çözümlemelerinde kullanılması öngörülmektedir.
EDEB 610 Türk Edebiyatına Psikanalitik Yaklaşımlar
Edebiyat metinlerinde anlatan ve anlatılanın psikodinamiklerine ilişkin kavrayışı derinleştirmek amacıyla kuramsal ve uygulamalı çalışmalar yapılacak, kimlik oluşumu, kişilerarası ilişkiler, aşk ve cinsellik izleklerinde yoğunlaşılacaktır. Psikanalitik kuramın Freud, Kernberg, Klein ve Winnicot gibi yazarlarının yanı sıra Barthes, Dostoyevski, Girard, Sartre ve Yalom'un bazı yapıtlarından yararlanılacak, çözümlenecek metinler ise Türk edebiyatından seçilecektir. Öğrencilerin metin sunuşlarına, tartışmalara etkin katılımı ve bir dönem ödevi hazırlamaları gerekmektedir.
EDEB 611 Edebiyat ve Toplum I
Bu iki dönem sürecek olan seminer tipi ders, kabaca ilk kez Genç Osmanlılar tarafından başlatıldığı söylenebilecek olan Türk modernleşmesini entelektüel ve edebi hareketler ve yapıtlar çerçevesinde incelemeye çalışır. Dersin ana vurgusu Cumhuriyet dönemi olsa da, bu çatışmalarla örülü tarihin biçimlenişi Genç Osmanlı, Jöntürk ve İttihat ve Terakki kadrosunun düşünce oluşumlarında izlenebilir. Dersin kapsayacağı konulardan bazıları şunlardır: Genç Osmanlı, Jöntürk, İttihat ve Terakki ve Mustafa Kemal düşüncesi; Türkiye Cumhuriyeti'nin kültür siyasetleri; Dil devrimi; Güneş-Dil tezi; Milliyetçilik, Yurt Şairleri; Kadro hareketi; Türk-İslâm sentezi ve Pan-Türkist düşünce; Mavi Anadolu hareketi ve Hümanizm; Köy Enstitüleri ve köy romanları; Toplumcu gerçekçilik ve Türk solu; şiirde
Garip ve İkinci Yeni hareketleri vb.
Ders, Türk Edebiyatı Bölümü doktora öğrencileri için edebiyat sosyolojisi anlayışında hazırlanmıştır. Bununla beraber, diğer bölümlerden başvuracak olan öğrenciler, öğretim üyesinin izni olma koşuluyla dersi alabilirler.
EDEB 612 Edebiyat ve Toplum II
Bu iki dönem sürecek olan seminer tipi ders, kabaca ilk kez Genç Osmanlılar tarafından başlatıldığı söylenebilecek olan Türk modernleşmesini entelektüel ve edebi hareketler ve yapıtlar çerçevesinde incelemeye çalışır. Dersin ana vurgusu Cumhuriyet dönemi olsa da, bu çatışmalarla örülü tarihin biçimlenişi Genç Osmanlı, Jöntürk ve İttihat ve Terakki kadrosunun düşünce oluşumlarında izlenebilir. Dersin kapsayacağı konulardan bazıları şunlardır: Genç Osmanlı, Jöntürk, İttihat ve Terakki ve Mustafa Kemal düşüncesi; Türkiye Cumhuriyeti'nin kültür siyasetleri; Dil devrimi; Güneş-Dil tezi; Milliyetçilik, Yurt Şairleri; Kadro hareketi; Türk-İslâm sentezi ve Pan-Türkist düşünce; Mavi Anadolu hareketi ve Hümanizm; Köy Enstitüleri ve köy romanları; Toplumcu gerçekçilik ve Türk solu; şiirde Garip ve İkinci Yeni hareketleri vb.
Ders, Türk Edebiyatı Bölümü doktora öğrencileri için edebiyat sosyolojisi anlayışında hazırlanmıştır. Bununla beraber, diğer bölümlerden başvuracak olan öğrenciler, öğretim üyesinin izni olma koşuluyla dersi alabilirler.
EDEB 614 Yaşar Kemal Semineri
Bu dersin amacı, 20. yüzyıl Türk edebiyatının muhtemelen en önemli romancısı olan Yaşar Kemal'in yaşamını ve yapıtlarını eleştirel olarak irdelemektir. Derste, öncelikle, yazarın romanları üzerinde durulacaksa da röportaj ve öykü gibi türlerdeki ürünleri de tartışılacak, yazarın sanatını ve ideolojisini ilgilendiren cinsiyet, gelenek, çevre, sözlü kültür, tür ve anlatı tekniği gibi konular ele alınacaktır. Dersin yükümlülükleri arasında bir dönem ödevi, bir araştırma projesi ve bir sunuş yer almaktadır.
EDEB 619 Dünya Edebiyatında Roman ve Öykü
Bu seminerde, önde gelen birkaç 20. yüzyıl romanı ile birçok modern öykü (Türkçe çevirileriyle) tartışılacaktır. Romanların ve öykülerin kültürel bağlamları, çağlarını ve toplumlarını yansıtmaları, kurmaca teknikleri, estetik ve etik kaygıları, (varsa) Türk edebiyatı üzerindeki etkileri ve ilişkili oldukları kuramlar incelenecektir.
EDEB 620 Evliya Çelebi ve Seyahatnâme Semineri
Osmanlı edebiyatının kendi türünde ilk ve mükemmel örneği olan Seyahatnâme yalnızca bir seyahat kılavuzu olmayıp aynı zamanda içerdiği bilgileri aktarmada‚ gözlem ve yaşantıları betimlemede‚ değerlendirmeleri yansıtmada zengin anlatım öğeleri içeren bir edebiyat yapıtıdır. Bu seminerde Evliya Çelebi'nin kişiliği‚ Seyahatnâme'nin ne zaman‚ nerede‚ nasıl yazıldığı üzerine tezler‚ yapıtın yazma nüshaları (kendi el yazısı ve kopyaları) ile şimdiye değin yapılan metin yayınları ve önemli araştırmalar tanıtılarak eleştirel değerlendirmeleri yapılacaktır. Ayrıca Seyahatnâme'den seçme metinler okunarak yapıtın içeriği‚ yapısı‚ kapsamı‚ anlatım özellikleri üzerinde durulacaktır. Seyahatnâme'deki doğru‚ yanlış ya da abartılı bilgiler örneklendirilerek yapıta ilişkin önyargılar irdelenecek ve bu bağlamda eserin günümüzdeki değeri tartışılacaktır.
EDEB 621 Divan Edebiyatında Mesnevi Semineri
Bu seminerde 19. yüzyılda Batıya açılan Türk edebiyatında, yerini roman ve öyküye bırakan mesnevi türünün 13. yüzyıldan 19. yüzyıla değin tarihsel perspektifi verilecek‚ konularına göre sınıflandırılacak; kaynağı ve "rûmiyâne câme giydirmek" anlayışı tartışılacaktır. Ayrıca seçilmiş mesneviler okunarak yapısı‚ kurgusu‚ "sebeb-i telif" motifleri‚ karakterler‚ masal öğeleri‚ toplumsal değer yargıları‚ mahalli öğeler gibi yönlerden incelenerek batılı roman tekniği ve anlayışı ile karşılaştırmaları yapılacaktır.
EDEB 699 Doktora Tezi I
EDEB 699 Doktora Tezi II
