Program tanımları
YENİÇAĞ TARİHİ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI DERS İÇERİKLERİ
GÜZ YARIYILI
OSMANLI TARİH YAZICILIĞI
3 Saat/Hafta, T 3, 3 Kredi, 6 AKTS
Amaç/İçerik: Resmî ve resmî olmayan Osmanlı tarihçileri ve eserleri tanıtılıyor ve
bunlar üzerinde incelemeler yapılıyor.
Değerlendirme Yöntemleri: Yazılı Sınav.
Önerilen Kaynaklar:
- BABİNGER, Franz, Osmanlı Tarih Yazarları ve Eserleri, Ankara: Kültür
Bakanlığı Yayınları, 1992.
Karslı-zâde Cemaleddin Efendi, Ayine-i Zurefa, İstanbul : Kitabhane-i İkdam,
1896.
- KÜTÜKOĞLU, Bekir, “Vekayinüvis”, İslam Ansiklopedisi, İstanbul : Milli Eğitim
Bakanlığı, 1986, XIII, 271-287.
Dersi Veren: Prof. Dr. Abdülkadir Özcan
METODOLOJİ
3 Saat/ Hafta, T 3, 3 Kredi , 6 AKTS
Amaç/ İçerik: Tarih araştırmalarında takip edilmesi gereken metodu araştırmacı adayı
olan Yüksek Lisans öğrencilerine kazandırmak.
Ders değerlendirme yöntemi: Yazılı Sınav
Önerilen Kaynaklar:
- BLOCH, Marc, Tarihin Savunusu Ya da Tarihçilik Mesleği, (Çev. M.A.
Kılıçbay), Ankara 1985.
- İGGERS, George, Yirminci Yüzyılda tarih Yazımı, (Çev.G.C. Güven) Tarih
Vakfı Yayınları, İstanbul 2000.
- ŞUŞUL, Kasım, Kafiyecide Tarih Usulü, İstanbul 2003.
- THOMSON, David, Tarihin Amacı, (Çev. Salih Özbaran) İzmir 1983.
- TOGAN, Z.V. ,Tarihte Usul, İstanbul 1981.
Dersi Veren : Doç. Dr. Hayrunnisa Alan
TENKİTLİ METİN NEŞRİ USULLERİ
2 Saat/Hafta, T 2, 2 Kredi, 6 AKTS
Amaç/İçerik: Yazma tarihlerin karşılaştırmalı yayın tekniği ve örnek çalışmalar
üzerinde duruluyor.
Değerlendirme Yöntemleri: Yazılı Sınav
Önerilen Kaynaklar:
- TOGAN, Zeki Velidi, Tarihte Usul, İstanbul, 1984
- TURAN, Şerafettin, Tevarih-i Al-i Osman, VII. Defter, Ankara 1991.
- ÖZCAN, Abdülkadir, Zübde-i Vekayiât, Ankara 1995.
- KÜTÜKOĞLU, Bekir, Katib Çelebi Fezlekesinin Kaynakları, İstanbul 1990.
- KÜTÜKOĞLU, Bekir, Çeşmizâde Tarihi, İstanbul 1993.
- YILMAZER, Ziya, Topçular Katibi Abdülkadir Efendi Tarihi, Ankara 2003.
Dersi Veren: Prof. Dr. Abdülkadir Özcan
OSMANLI SEFER ORGANİZASYONLARI
2 Saat/Hafta, T 2, 2 Kredi, 6 AKTS
Amaç/İçerik: Sefere çıkan orduda bulunan efrad, binek ve yük hayvanlarının her türlü
yiyeceklerinin ve barınma ihtiyaçlarının tedariki, savaşın olağanüstü masrafları için
gereken finansmanın sağlanması, yol, menzil ve konaklama usulleri, muharip ve
yardımcı kuvvetlerin temini ve organizasyonu konularını içerir.
Değerlendirme Yöntemleri: yazılı Sınav.
Önerilen Kaynaklar:
- MURPHEY, Roads, The Functioning of the Ottoman Army Under Murad
IV, Illinois 1979 (doktora tezi)
- FINKEL, Caroline, The Administration of Warfare: The Ottoman Military
Campaings in Hungary, Wien 1988.
- İŞBİLİR, Ömer, XVI. Yüzyıl Başlarında Şark Seferlerinin İaşe, İkmal ve
Lojistik Meseleleri, İstanbul 1997.
Dersi Veren: Yrd. Doç. Dr. Ömer İşbilir
XVI-XIX YÜZYILLAR İDİL-URAL TARİHİ
2 Saat/Hafta, T 2, 2 Kredi, 6 AKTS
Amaç/İçerik: Altın Orda’nın yıkılmasından XIX. yy.a kadar İdil-Yayık bölgesinde
yaşayan Başkurt, Tatar, Kalmuk ve Rus Kazakları tarihi ele alınacaktır.
Değerlendirme Yöntemleri: Yazılı sınav.
Önerilen Kaynaklar:
- AKMANOV, İ. G., Başkirskiye Vosstaniya, Ufa, 1993.
- VITEVSKIY, V. N., İ. İ. Neplyuyev i Orenburgskiy Kray v Prejnem Yego
Sostav do 1758 g., 5 cilt, Kazan, 1889-1897.
- Materialı po İstorii Başkirskoy ASSR, I, Moskva-Leningard, 1936.
- RIÇKOV, P. İ., İstoriya Orenburgskaya (1730-1750), Orenburg. 1896.
Dersi veren: Doç. Dr. Osman YORULMAZ
ARŞİV KAYNAKLARI
2 Saat/Hafta, T 2, 2 Kredi, 6 AKTS
Amaç/İçerik: Osmanlı tarihi hususunda yapılacak araştırmalarda Başbakanlık
Osmanlı Arşivi, Topkapı Sarayı Müzesi Arşivi, Tapu ve Kadastro Arşivi, Vakıflar
Genel Müdürlüğü Arşivi ve Şer‘iyye Sicilleri Arşivi’nden istifadenin yöntemlerini ihtiva
eder.
Değerlendirme Yöntemleri: Yazılı Sınav.
Önerilen Kaynaklar:
- Başbakanlık Osmanlı Arşivi Rehberi.-Ankara 1992.-XXVI, 634 s. - (T.C.
Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı;
yayın nu. 5)
- BİNARK, İsmet. Arşiv ve arşivcilik bilgileri. - Ankara: Başbakanlık Basımevi
1980. - XXIV, 245 s. - (T.C. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi Dairesi Başkanlığı; yayın
no. 3.
Dersi Veren: Yrd. Doç. Dr. Ömer İşbilir
OSMANLI TOPLUM YAPISI
2 Saat/ Hafta, T 2, 2 Kredi , 6 AKTS
Amaç/İçerik: Tanzimat Fermanı’nın oluşumu, Ferman ile ortaya konan hedefler ve
uygulamaların Osmanlı Toplum yapısında meydana getirdiği değişmeler- dönüşümler
incelenecektir.
Değerlendirme Yöntemleri: Yazılı Sınav
Önerilen Kaynaklar:
- Ahmet Cevdet Paşa, Ma’rûzat (Haz: Yusuf Halaçoğlu), İstanbul 1980.
- Ed. Engelhardt, Tanzimat ( Çev: A. Düz), İstanbul 1976.
- KORAY, Enver, Türkiye’nin Çağdaşlaşma Sürecinde Tanzimat, İstanbul
1991.
- SHAW, Stanford, Osmanlı İmparatorluğu ve Modern Türkiye, I-II ( Çev: M.
Harmancı), İstanbul 1982, 1983.
- Tanzimat I, Yüzüncü Yıldönümü Münasebetiyle, İstanbul 1940.
- TURHAN, Mümtaz, Kültür Değişmeleri, İstanbul 1987.
- Türkiye’nin Sosyal ve Ekonomik Tarihi (1071-1920), Ankara 1980.
- 150. Yılında Tanzimat, Ankara 1992.
- QUATAERT, Donald, Osmanlı İmparatorluğu (1700-1922), (Çev. A. Berktay),
İstanbul 2004.
Dersi Veren: Yrd. Doç. Dr. Fatma Ürekli
İLMİ ARAŞTIRMALARDA OSMANLI KAYNAKLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ
2 Saat/Hafta, T 2, 2 Kredi, 6 AKTS
Amaç/İçerik: Arşiv belgeleri ve yazma eserler üzerinde yapılan araştırmalarda
karşılaşılan sorunlar; sağlıklı neticeye ulaşabilmek için kullanılacak yöntemler ve elde
edilen bilgileri tamamlama süreci bu ders içeriğini oluşturmaktadır.
Değerlendirme Yöntemi: Yazılı sınav.
Önerilen Kaynaklar:
- KÜTÜKOĞLU, Mübahat S., Osmanlı Belgelerinin Dili, Kubbealtı yay.
- REYCHMAN, Jan –ZAJACZKOWSKI, Ananiasz (Çev. Mehmet Fethi Atay),
Osmanlı-Türk Diplomatikası El Kitabı, İstanbul 1993.
- GÖKBİLGİN, Tayyib, Osmanlı Paleografya ve Diplomatik İlmi, istanbul
1979.
Dersi veren: Yrd. Doç. Dr. Filiz Karaca
OSMANLILAR İDARESİNDE ARAPLAR
2 Saat/Hafta, T 2, 2 Kredi, 6 AKTS
Amaç/İçerik: Osmanlılar’ın Arap coğrafyasına yayılması, Arap eyaletlerinde Osmanlı
yönetimi, Osmanlı Devleti’nin son döneminde Arapların durumu, Avrupa yayılmacılığının
Arap dünyasındaki etkileri, Sanayi Devrimi, Fransız Devrimi ve Arap dünyası, Arap
ülkelerinde Batı düşüncesi, modernleşme ve bağımsızlık hareketleri.
Değerlendirme Yöntemi: Yazılı sınav.
Önerilen Kaynaklar:
- ABOUSEIF- BEHRENS, DORIS, Egypt’s Adjustment to Ottoman Rule,
Leiden-New York-Köln, 1994.
- DAWN, C. ERNEST, Osmanlıcılıktan Arapçılığa, (Çeviri; Bahattin Aydın-
Taşkın Temiz) İstanbul; Yöneliş Yayınları, 1998.
- HOURANI, ALBERT HABİB, Arabic Thought in the Liberal Age 1789-
1939, Londra; 1962.
- -------------------, Arap Halkları Tarihi, (Çeviri; Yavuz Alogan), İstanbul;
İletişim Yayınları, 1997.
- HOURANI, ALBERT - HEYD, URIEL- DAVİSON, R. H., İslam Dünyası ve
Batılılaşma, Değişim ve Sorunlar, İstanbul, 1997.
- İNAYET, HAMİT, Arap Siyasi Düşüncesinin Seyri, (Çeviren: Hicabi
Kırlangıç), İstanbul, 1991.
- KARPAT, KEMAL H., (Ed.) Political and Social Thought in the
Contemporary Middle East, Praeger; 1982.
- KAYALI, HASAN, Jön Türkler ve Araplar, Osmanlıcılık, Erken Arap
Milliyetçiliği ve İslamcılık (1908-1918), İstanbul; Tarih Vakfı Yurt Yayınları,
1998.
- KURDAKUL, NECDET, Osmanlı İmparatorluğu’ndan Ortadoğu’ya
Belgelerle Şark Meselesi, İstanbul, 1987.
- KURŞUN, ZEKERİYA, Necid ve Ahsa’da Osmanlı Hakimiyeti: Vehhabi
Hareketi ve Suud Devleti’nin Ortaya Çıkışı, Ankara; Türk Tarih Kurumu, 1998.
- YASEMEE, F.A.K., Ottoman Diplomacy, Abdulhamid II and the Great
Powers 1878-1888, İstanbul; Isis, 1996.
- Y.M.CHOUEIRI, Arab History and the Nation-State A Study in Modern
Arab Historiography 1820 –1980, Routledge Press, London-N.York, 1991.
- WINTER, MICHAEL, Egyptian Society Under Ottoman Rule 1517-1798,
Londra-New York; Routledge, 1992.
Dersi Veren: Doç. Dr. Süleyman Kızıltoprak
BAHAR YARIYILI
YAZMA METİNLER ÜZERİNDE İNCELEMELER
3 Saat/Hafta, T 3, 3 Kredi, 6 AKTS
Amaç/İçerik: Kolaydan zora doğru Osmanlı Türkçesi yazma metinlerini okuma ve
anlama çalışmaları yapılıyor.
Değerlendirme Yöntemleri: Yazılı Sınav.
Önerilen Kaynaklar:
- YAZIR, Mahmut, Eski Yazıları Okuma Anahtarı, Ankara: Vakıflar Genel
Müdürlüğü Yayınları, 1978.
- EMİNOĞLU, Mehmet, Osmanlı Vesikalarını Okumaya Giriş, Konya: Gözyaşı
Yayıncılık, 1991.
Dersi Veren: Prof. Dr. Abdülkadir Özcan
OSMANLI-İRAN MÜNASEBETLERİ
3 Saat/Hafta, T 3, 3 Kredi, 6 AKTS
Amaç/İçerik: İran’da Safevi Devleti’nin kuruluşu, tarihi temelleri ve XV. yüzyıldan
başlayarak XVIII. yüzyıl ortalarına kadar Osmanlı Devleti’nin İran ile siyasi
münasebetlerini ihtiva eder.
Değerlendirme Yöntemleri: yazılı Sınav.
Önerilen Kaynaklar:
- KÜTÜKOĞLU, Bekir, Osmanlı-İran Siyasi Münasebetleri, İstanbul 1990.
- KIRZIOĞLU, Fahrettin, Osmanlı’nın Kafkas Ellerini Fethi, Ankara 1976.
- AKTEPE, Münir, 1720-1724 Osmanlı-İran Münasebetleri, İstanbul 1970.
- BİLGİL, Ali Sinan, Osmanlı-İran ve Azerbaycan, Erzurum 2004.
Dersi Veren: Yrd. Doç. Dr. Ömer İşbilir
SEMİNER
3 Saat/Hafta, T 0, 0 Kredi, 3 AKTS
Amaç/ İçerik: Herhangi bir araştırma konusunu konu seçiminden metin (makale, tez
yada kitap) haline getirinceye kadar geçilecek aşamaları ve buralarda takip edilecek
yöntemleri öğrenciye örnekleriyle göstermek.
Değerlendirme Yöntemi: Ödev değerlendirmesi.
Önerilen Kaynaklar:
- KÜTÜKOĞLU, Mübahat, Tarih Araştırmalarında Usul, İstanbul, 2001.
- Bailey, E. P, Writting Research Papers, Chicago, 1982.
Dersi Veren : Doç. Dr. Hayrunnisa Alan
İNGİLİZCE TARİH METİNLERİ
2 Saat/Hafta, T 2, 2 Kredi, 6 AKTS
Amaç/İçerik: Tarih öğrencilerine yönelik seçilmiş İngilizce makaleler ve metinler.
Değerlendirme Yöntemi: Ödev değerlendirmesi.
Önerilen Kaynaklar: Çeşitli Metinler
Dersi Veren : Doç. Dr. Süleyman Kızıltoprak
YENİÇAĞ ORTA ASYA TARİHİ KAYNAKLARI
2 Saat/Hafta, T 2, 2 Kredi, 6 AKTS
Amaç/İçerik: Orta Asya Tarihi ile ilgili kronikler ve diğer kaynak malzemeleri
tanıtılacaktır.
Değerlendirme Yöntemi: Yazılı Sınav
Önerilen Kaynaklar: Değişik Kataloglar ve Kişisel Notlar.
Dersi Veren: Doç. Dr. Hayrunnisa Alan
OSMANLI DİPLOMATİĞİ
2 Saat/Hafta, T 2, 2 Kredi, 6 AKTS
Amaç/İçerik: Osmanlı Arşivlerinde kullanılan temel yazı çeşitleri ve bunların kolayca
okunması için alıştırmalardan başka özellikle belgelerin türleri (ferman, berat, hüküm,
arzuhal, kaime, telhis vs.) ve kendi içindeki rükünleri incelenir.
Değerlendirme Yöntemi: yazılı Sınav.
Önerilen Kaynaklar:
- KÜTÜKOĞLU, Mübahat, Osmanlı Belgelerinin Dili (Diplomatik), İstanbul
1998.
- Çeşitli arşiv belgeleri.
Dersi Veren: Yrd. Doç. Dr. Ömer İşbilir
XVI-XIX. YÜZYILLAR TÜRKİSTAN TÜRKLERİ TARİHİ
2 Saat/Hafta, T 2, 2 Kredi, 6 AKTS
Amaç/İçerik: Altın Orda ve Timur devletlerinin yıkılmasından sonra tarih sahnesine
çıkan Kazak, Hive, Buhara ve Hokant hanlıkları üzerinde durulacaktır.
Değerlendirme Yöntemleri: Yazılı sınav
Önerilen Kaynaklar:
- TOGAN, A. Z. V., Bugünkü Türkili Türkistan ve Yakın Tarihi, 2. baskı,
İstanbul 1981.
- HAYIT, B., Türkistan Devletleri’nin Milli Mücadeleleri, Çev. Abdülkadir
Sadak, Ankara, 1995.
- YORULMAZ, O., Küçük Cüz Kazakları ile Çarlık Rusya Arasındaki Siyasi
İlişkiler, MSGSÜ, Sosyal Bilimler Enst. Basılmamış Doktora tezi, İstanbul, 2002.
- BASIN, V. Ya., Rossiya i Kazahskiye Hansvo v XVI.-XVIII. vv., Alma-Ata,
1971.
- LEVŞIN, A. İ., Opisaniye Kirgiz-Kazaçih, ili Kirgiz-Kaysatskih, Ord i
Stepey, 2. baskı, Almatı, 1996.
- MAKŞEYEV, A. İ., İstoriçeskiy Abzor Türkistana i Nastupatelnago
Divijeniy v Yego Russkih, Sankt-Peterburg, 1890.
- KRAFT, İ. İ., Sbornik Uzakoneniy o Kirgizah Stepnıh Oblastey, Orenburg,
1898.
- Materialı Po İstorii Uzbekskoy, Tadjikskoy i Turkmenskoy SSR,
(Torgovlya s Moskovskim Gosudarstvom i Mejdunarodnoye Polojeniye
Sredney Azii v XVI_XVII vv), Çast I, Vıpusk 3, Leningrad, 1933.
Dersi veren: Doç. Dr. Osman YORULMAZ
OSMANLI BAŞKENTİNDE GÜNDELİK HAYAT
2 Saat/Hafta, T 2, 2 Kredi, 6 AKTS
Amaç/İçerik: Osmanlı sarayı ve Babıalideki gündelik düzen; saray ve Babıali arası
irtibat; mutad ve olağandışı toplantı ve görüşmeler; merasimler; resmi protokol
kuralları bu ders içeriğini oluşturmaktadır.
Değerlendirme Yöntemi: Yazılı sınav.
Önerilen Kaynaklar:
- Teşrifat Defterleri (Basılmamış)
- Kanun-nameler (Basılmamış)
- UZUNÇARŞILI, İ. Hakkı, Osmanlı Devletinin Merkez ve Bahriye Teşkilatı,
TTK yay.
- UZUNÇARŞILI, İ. Hakkı, Osmanlı Devletinin Saray Teşkilatı, TTK yay.
- FINDLEY, Carter V., Osmanlı Devletinde Bürokratik Reform Babıali, 1789-
1922 (Çev. L. Boyacı – İ. Akyol), İstanbul 1994.
- AKYILDIZ, Ali, Tanzimat Dönemi Osmanlı Merkez Teşkilatında Reform
(1836-1856).
- MUMCU, Ahmed, Divan-ı Hümayun, Ankara 1976.
Dersi Veren: Yrd. Doç. Dr. Filiz Karaca
OSMANLI EĞİTİM VE KÜLTÜR TARİHİ
2 Saat/ Hafta, T 2, 2 Kredi , 6 AKTS
Amaç/İçerik: Osmanlı yenileşme hareketleri kapsamında açılan eğitim kurumlarının
kuruluş ve işleyişleri, kültür hayatına katkıları incelenecektir.
Değerlendirme Yöntemleri: Yazılı Sınav
Önerilen Kaynaklar:
- AKYÜZ, Yahya, Türk Eğitim Tarihi ( Başlangıçtan 1999’a), İstanbul 1974.
- BİLİM, C. Yalçın, Tanzimat Devrinde Türk Eğitiminde Çağdaşlaşma (1839-
1876), Eskişehir 1984.
- CEZAR, Mustafa, Sanatta Batı’ya Açılış ve Osman Hamdi Bey, İstanbul
1977.
- ERGİN, Osman, Türk Maarif Tarihi, I-II, III-IV, İstanbul 1977.
- KOÇER, H. Ali, Türkiye’de Modern Eğitimin Doğuşu ve Gelişimi (1773-
1923), İstanbul 1974.
- LEWIS, Bernard, Modern Türkiye’nin Doğuşu, Ankara, 1984.
- POLAT HAYDAROĞLU, İlknur, Osmanlı İmparatorluğu’nda Yabancı
Okullar, Ankara 1990.
- Sultan II. Mahmud ve Reformları Semineri, Bildiriler, İstanbul 1990.
Dersi Veren : Yrd. Doç. Dr. Fatma Ürekli
SÖMÜRGECİLİK TARİHİ
2 Saat/Hafta, T 2, 2 Kredi, 6 AKTS
Amaç/İçerik: 15 ve 16. yüzyılın temel dinamikleri, yayılmacılığın kavramları,
sömürgeciliğin nedenleri, 19. yüzyıl sömürgeciliği ve neo-kolonyalizm, sömürgeci
güçlere karşı tepkiler, bağımsızlık hareketleri ve 20. yüzyılda sömürgeciliğin tasfiyesi,
19 ve 20. yüzyılda dünya politik dengeleri
Değerlendirme Yöntemi: Yazılı sınav.
Önerilen Kaynaklar:
- ARMAOĞLU, Fahir, XIX. Yüzyıl Siyasi Tarihi (1789-1914), Ankara 1997.
- BAYKAL, Bekir Sıtkı, Yeni Zamanda Avrupa Tarihi, Ankara: Türk Tarih
Kurumu, 1961.
- SAID, Edward, Oryantalizm, Sömürgeciliğin Keşif Kolu
- ÜLMAN, Haluk, Birinci Dünya Savaşına Giden Yol, Ankara 1972.
- BINNEBI, Malik, Sömürge Ülkelerde Fikir Savaşı, İstanbul 1984.
- SARICA, Murat, Siyasi Düşünce Tarihi, İstanbul 1999.
- LURAGHI, Raimondo, Sömürgecilik Tarihi, çev. Aydın Emeç, İstanbul 1994.
- ÇAVDAR, Tevfik, Osmanlıların Yarı Sömürge Oluşu, İstanbul 1970.
- ATAÖV, Türkkata, Amerikan Belgeleriyle Amerikan Emperyalizminin
Doğuşu, Ankara 1968.
- FERRO, Marc, Sömürgecilik Tarihi, (Çev. M. Cedden), Ankara.
- EMERSON, Rupert, Sömürgelerin Uluslaşması, (Çev. T. Ataöv), Ankara.
- H. MCNEİLL, William, Dünya Tarihi, Ankara: İmge Kitabevi, 2005.
Dersi Veren : Doç. Dr. Süleyman Kızıltoprak
