Program tanımları
YENİ TÜRK EDEBİYATI YÜKSEK LİSANS PROGRAMI
DERS İÇERİKLERİ
BİRİNCİ YARIYIL
METİNLERLE YENİ TÜRK EDEBİYATI TARİHİ
3 Saat/Hafta T 3, Kredi 3, AKTS 8
Amaç/İçerik: Bu derste Şinasi’nin “Münâcât”ı ile Reşid Paşa için yazdığı kasideleri, Namık
Kemal’in “Hürriyet Kasidesi”, “Vâveyla”sı ile “Lis’an-ı Osmanî’nin Edebiyatı Hakkında Bazı
Mülâhazâtı Şâmildir” adlı makalesi; Ziya Paşanın “Terci-i Bend”i ile “Şiir ve İnşa” makalesi
va manzum “Harâbât” mukaddimesinin bazı bölümleri, Âkif Paşanın “Adem Kasidesi”,
Sadullah Paşanın “On Dokuzuncu Asır” manzumesi”, Abdülhak Hâmid’in “Makber
Mukaddimesi” ile “Külbe-i İştiyak” ve “Bir Şâirin Hezeyânı” adlı parçaları devrin diğer
siyasî, sosyal ve tabiî meseleleri paralelinde ele alınıp tahlil edilmektedir.
Değerlendirme Yöntemleri: Ara sınav, yarıyıl sonu sınavı.
Önerilen Kaynakça:
TANPINAR, Ahmet Hamdi, 19. Asır Türk Edebiyatı Tarihi.
KAPLAN, Mehmet, Şiir Tahlilleri I.
KAPLAN, Mehmet, Türk Edebiyatı Üzerine Araştırmalar.
KAPLAN, Mehmet, Tip Tahlilleri.
AKÜN, Ömer Faruk, “Şinasi, Namık Kemal ve Şemseddin Sami” maddeleri, MEB, İslâm
Ansiklopedisi.
Dersin Sorumlusu: Prof. Dr. Abdullah Uçman
TÜRK EDEBİYATININ KAYNAKLARI
3 Saat/Hafta T , Kredi 2, AKTS 5
Amaç/İçerik: Bu derste, Türk edebiyatını tanımaya yönelik esas kaynaklar arasında yer alan
bilimsel nitelikli başlıca edebiyat tarihleri, bir kısım ansiklopedi ve antolojiler ele aldıkları
dönem, hazırlanıştaki yöntem ve muhteva açısından mukayeseli olarak işlenecektir.
Değerlendirme Yöntemleri: Ara sınav, yarıyıl sonu sınavı.
Önerilen Kaynaklar:
LEVEND, Agah Sırrı, Türk Edebiyatı Tarihi I, Ankara,
Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi, cilt: I-VIII, İstanbul, 1977-1998.
BANARLI, Nihat Sami, Resimli Türk Edebiyatı Tarihi, İstanbul, 1971-1979.
Yeni Türk Edebiyatı Antolojisi, cilt: I-V, İstanbul, 1972-1996.
KÖPRÜLÜ, Fuat, Edebiyat Araştırmaları I, Ankara, 1973.
Dersin Sorumlusu: Prof. Dr. Abdullah Uçman
ÇAĞDAŞ TÜRK ROMANI I
2 Saat/Hafta T 2, Kredi 3, AKTS 8
Amaç/İçerik: ’80 sonrasından başlayarak Türk romanının son yirmi beş yılda geçirdiği
değişimler örnek yazarlar üzerinden değerlendirilecektir. Dersler her dönem başında, ’80
sonrasında yayımlanmış romanlardan seçilerek düzenlenmiş bir liste üzerinden yürütülecektir.
Değerlendirme Yöntemleri: Ara sınav, yarıyıl sonu sınavı.
Önerilen Kaynaklar:
- AYTAÇ, Gürsel, Çağdaş Türk Romanları Üzerine İncelemeler, Gündoğan Yayınları,
Ankara 1990.
- ECEVİT, Yıldız, Türk Romanında Postmodernist Açılımlar, İletişim, İstanbul 2001.
- ECEVİT, Yıldız, Orhan Pamuk’u Okumak, Gerçek Yayınevi, İstanbul 1996.
- GÜMÜŞ, Semih, Adalet Ağaoğlu’nun Romancılığı, Adam Yayınları, İstanbul 2000.
- GÜMÜŞ, Semih, Vüs’at O. Bener: Kara Anlatı Yazarı, Adam Yayınları, İstanbul 2000.
- GÜRBİLEK, Nurdan, Ev Ödevi, Metis Yayınları, İstanbul1999.
- MORAN, Berna, Yeni Türk Edebiyatına Eleştirel Bir Bakış 3 (Sevgi Soysal’dan Bilge
Karasu’ya) , İletişim, İstanbul 19904.
- OKTAY, Ahmet, Şeytan, Melek, Soytarı, Oğlak Yayınları, 1998.
- OKTAY, Ahmet, Romanımıza Ne Oldu?, Dünya Kitap, İstanbul 2003.
- PARLA, Jale, Don Kişot’tan Bugüne Roman, İletişim, İstanbul 2000.
Dersin Sorumlusu: Doç. Dr. Handan İNCİ
YENİ TÜRK EDEBİYATINDA ESKİ TÜRK EDEBİYATININ İZLERİ
2 Saat/Hafta T 2, Kredi 2, AKTS 5
Amaç/İçerik: Bu derste, Yeni Türk edebiyatı içerisinde yer almış bulunan Eski Türk
edebiyatının izleri, şekil (nazım şekli, vezin vb.) ve muhteva (konu, motif, telmihî unsurlar
vb.) bakımından genel bir çerçevede incelenecektir. Ayrıca, bu derste XIX. yüzyılın ikinci
yarısında Eski Türk edebiyatı tarzında şiirler söyleyip edebî bir topluluk hâline gelen
Encümen-i Şuarâ ve onu oluşturan sanatkârlar üzerinde durulacaktır.
Değerlendirme Yöntemleri: Ara sınav, yarıyıl sonu sınavı.
Önerilen Kaynakça:
ENGİNÜN, İnci, “Yeni Türk Edebiyatında Fuzûlî”, Bir, sayı: 3, İstanbul.
ÇETİN, Nurullah, “Behçet Necatigil’in Düşünce ve Şirlerinde Divan”, Journal of Studies
Hasibe Mazıoğlu Armağanı, Harward, volume: 21, s. 102-117.
OKAY, Orhan, “Yaşayan Fuzuli”, Fuzuli Kitabı-500. Yılında Fuzuli Sempozyumu, İstanbul,
1996, s. 275-281.
AYVAZOĞLU, Beşir, “Yaşayan Şeyh Galib”, Şeyh Galib Kitabı, İstanbul.
ERBAY, Erdoğan, Eskiler ve Yeniler, Erzurum,1997.
Dersin Sorumlusu: Yard. Doç. Dr. Hanife Koncu
METİN ÇÖZÜMLEME (SE)
2 Saat/Hafta T 2, Kredi 0, AKTS 4
Amaç/İçerik: Bu dersin amacı, yeni Türk edebiyatının düşünsel temelini oluşturan Tanzimat
ve Islahat Fermanları’ndan hareketle yenileşme hareketlerinin Türk şiirine yansımalarının
örneklerle açıklanıp öğretilmesidir.
Değerlendirme Yöntemleri: Ara sınav, yarıyıl sonu sınavı.
Önerilen Kaynakça:
LEWIS, Bernard; Modern Türkiye’nin Doğuşu
BERKES, Niyazi; Türkiye’de Çağdaşlaşma
ÜLKEN, H. Ziya; Türkiye’de Çağdaş Düşünce Tarihi
MARDIN, Şerif; Türk Modernleşmesi
ÜLKEN, H. Ziya; Uyanış Devrinde Tercümenin Rolü
TANPINAR, Ahmet Hamdi; 19. Asır Türk Edebiyatı Tarihi
KAPLAN, Mehmet; Türk Edebiyatı Üzerinde Araştırmalar I, II
KAPLAN, Mehmet; Tip Tahlilleri
DUMAN, H. Harun; Metin Çözümleme Yöntemleri, Duyap yay., İst.-2005.
BILGEGIL, Kaya; Ziya Paşa Üzerinde Bir Araştırma
Dersin Sorumlusu: Doç. Dr. Rahim Tarım
İKİNCİ DÖNEM
TANZİMAT’DAN GÜNÜMÜZE EDEBİYAT TARTIŞMALARI
3 Saat/Hafta T 3, Kredi 3, AKTS 10
Amaç/İçerik: 1862’de Şinasi ve Said Paşa arasında dil yanlışları etrafında başlayan ilk
edebiyat tartışmamızdan günümüze gelinceye değin belli başlı edebiyat tartışmaları kronolojik
bir dizge içinde değerlendirilecektir.
Değerlendirme Yöntemleri: Ara sınav, yarıyıl sonu sınavı, ödev.
Önerilen Kaynaklar:
Türk Dili (Eleştiri Özel Sayısı), sayı: 142, Temmuz 1963.
Hece (Eleştiri Özel Sayısı), sayı 77/79, Mayıs-Temmuz 2003.
ERBAY, Erdoğan, Eskiler ve Yeniler, Akademik Araştırmalar, Erzurum 1997.
BEŞİR FUAD, Şiir ve Hakikat, YKY, İstanbul 1999.
ERCİLASUN, Bilge, Servet-i Fünun’da Edebi Tenkit, M.E.B. Yayınları, Ankara 1994.
UÇMAN, Abdullah, Türk Dilinin Sadeleşmesi ve Hece Vezni Üzerine Bir Münakaşa,
Kitabevi Yayınları, İstanbul 1997.
KOLCU, Hasan, Türk Edebiyatında Hece-Aruz Tartışmaları, Kültür Bakanlığı Yayınları,
Ankara 1993.
Karaca, Emin, Türk Basınında Kalem Kavgaları, Gendaş, 1998.
ÖZÖN, Mustafa N., “Edebiyatımızda Münakaşalar”, Oluş, sayı:1-19, 1 Ocak-19 Mart 1939.
“Edebiyat Tartışmaları 1-11” (Yazı Dizisi), Milliyet Sanat, sayı 179-189, 9 Nisan-18 Haziran 1976.
Dersin Sorumlusu: Doç. Dr. Handan İnci
II. MEŞRUTİYET’TEN SONRA DÜŞÜNCE VE EDEBİYAT HAREKETLERİ
3 Saat/Hafta T , Kredi 4, AKTS 10
Amaç/İçerik:Bu derste, esas olarak 24 Temmuz 1908 tarihinde ilân edilen II. Meşrutiyet’ten
sonra Türk kültür hayatında ortaya çıkan belli başlı fikrî ve edebî faaliyetler ele alınmaktadır.
Bunlar arasında özellikle siyasî ve kültürel bağlamda Türkçülük, Batılılaşma ve İttihad-ı
İslâm akımları yanında, edebiyatta Mahallîleşme Cereyanı ile Mehmed Emin’in “Türkçe
Şiirler” (yay.1898) adlı kitabını yayınlamasıyla birlikte başlayan ve 1911’de Selânik’te Genç
Kalemler hareketiyle gelişme sürecine giren Millî edebiyat akımı yanında Fecr-i Âti, Nev-
Yunânîlik hareketleri ile Bergsonizmin etkisindeki (Dergâh mecmuası ekibinin öncülük
yaptığı) Modern Mistik akım gözden geçirilmektedir.
Değerlendirme Yöntemleri: Ara sınav, yarıyıl sonu sınavı.
Önerilen Kaynakça:
BERKES, Niyazi, Türkiye’de Çağdaşlaşma.
MARDİN, Şerif, Türk Modernleşmesi.
SAFA, Peyami, Türk İnkılabına Bakışlar.
ÜLKEN, Himi Ziya, Türkiye’de Çağdaş Düşünce Tarihi 2 Cilt.
Dersin Sorumlusu: Prof. Dr. Abdullah Uçman
YENİ TÜRK EDEBİYATINDA DERGİLER
2 Saat/Hafta T 2, Kredi 2, AKTS 5
Amaç/İçerik:Yeni Türk edebiyatında edebî toplulukların genellikle bir dergi etrafında
kümelendiği görülür. Servet-i Fünun topluluğunun teşekkül ettiği Servet-i Fünun dergisinden
başlayarak yeni Türk edebiyatında Malûmat, Genç Kalemler, Dergâh, Hayat, Türk Yurdu,
Yeni Mecmua, Kadro, Varlık, Büyük Doğu, Diriliş, Yeni Dergi, Papirüs gibi daha pek çok
dergi mevcuttur. Bu derste Türk edebiyatının bir edebî hareket oluşmasında katkısı bulunan
fikrî ve edebî muhtevalı dergiler gözden geçirilecektir.
Değerlendirme Yöntemleri: Ara sınav, yarıyıl sonu sınavı.
Önerilen Kaynaklar:
Türk Dili ve Edebiyatı Ansiklopedisi, cilt: I-VIII, İstanbul 1976-1999.
İslam Ansiklopedisi (DİA), cilt: I-XXX, İstanbul, 1989-2006.
ÇELİK, Hüseyin, Genç Kalemler Mecmuasının İncelenmesi, Van 1997.
TUNCER, Hüseyin, Türk Yurdu Üzerine Bir İnceleme, Ankara, 1990.
Dersin Sorumlusu: Doç. Dr. Rahim Tarım
ÇAĞDAŞ TÜRK ROMANI II
2 Saat/Hafta T 2, Kredi 2, AKTS 5
Amaç/İçerik: ’80 sonrasından başlayarak Türk romanının son yirmi beş yılda geçirdiği
değişimler örnek yazarlar üzerinden değerlendirilecektir. Dersler her dönem başında, ’80
sonrasında yayımlanmış romanlardan seçilerek düzenlenmiş bir liste üzerinden yürütülecektir.
Değerlendirme Yöntemleri: Ara sınav, yarıyıl sonu sınavı.
Önerilen Kaynaklar:
- AYTAÇ, Gürsel, Çağdaş Türk Romanları Üzerine İncelemeler, Gündoğan Yayınları,
Ankara 1990.
- ECEVİT, Yıldız, Türk Romanında Postmodernist Açılımlar, İletişim, İstanbul 2001.
- ECEVİT, Yıldız, Orhan Pamuk’u Okumak, Gerçek Yayınevi, İstanbul 1996.
- GÜMÜŞ, Semih, Adalet Ağaoğlu’nun Romancılığı, Adam Yayınları, İstanbul 2000.
- GÜMÜŞ, Semih, Vüs’at O. Bener: Kara Anlatı Yazarı, Adam Yayınları, İstanbul 2000.
- GÜRBİLEK, Nurdan, Ev Ödevi, Metis Yayınları, İstanbul1999.
- MORAN, Berna, Yeni Türk Edebiyatına Eleştirel Bir Bakış 3 (Sevgi Soysal’dan Bilge
Karasu’ya) , İletişim, İstanbul 19904.
- OKTAY, Ahmet, Şeytan, Melek, Soytarı, Oğlak Yayınları, 1998.
- OKTAY, Ahmet, Romanımıza Ne Oldu?, Dünya Kitap, İstanbul 2003.
- PARLA, Jale, Don Kişot’tan Bugüne Roman, İletişim, İstanbul 2000.
Dersin Sorumlusu: Doç. Dr. Handan İNCİ
