Program tanımları
YENİ TÜRK EDEBİYATI DOKTORA PROGRAMI
DERS İÇERİKLERİ
KARŞILAŞTIRMALI EDEBİYAT I
2 Saat/Hafta T 2, Kredi 2, AKTS 5
Amaç/İçerik:19. yüzyıldan itibaren bütün dünyada değişik yorumlar ve yöntemlerle
yaygınlaşan Karşılaştırmalı Edebiyat, çeşitli kültür ve edebiyatların birbirleri üzerindeki
etkilerini incelemeye dayanan yeni bir bilim dalıdır. Bundan dolayı, milletlerin birbirlerini
tanımaları ve kurmak istedikleri ideal ilişkileri, edebiyat ürünlerindeki ortak imaj
incelemeleriyle ortaya koymak mümkündür. Bu derste, daha çok Karşılaştırmalı Edebiyat
Teorisi üzerinde durulacaktır.
Değerlendirme Yöntemleri: Ara sınav, yarıyıl sonu sınavı ve ödev.
Önerilen Kaynaklar:
TIEGHEM, Van, Mukayeseli Edebiyat (çev. Yusuf Kılıçel), İstanbul, 1935.
ÜLKEN, Hilmi Ziya, Uyanış Devirlerinde Tercümenin Rolü, İstanbul, 1935.
PERİN, Cevdet, Tanzimat Edebiyatında Fransız Tesiri, İstanbul, 1946.
Dersin Sorumlusu: Prof. Dr. Emel Kefeli
YENİ TÜRK EDEBİYATINDA ELEŞTİRİ
2 Saat/Hafta T 2, Kredi 2, AKTS 5
Amaç/İçerik: Türk edebiyatında Tanzimat devrinden sonra başlayan edebî eleştiri ve deneme
türü, Servet-i Fünun devrinde gelişme göstermiş, Cumhuriyet’ten sonra yeni yöntemlerin
benimsenmesiyle daha da genişlemiştir. Bu derste Nâmık Kemal’den başlayarak Nurullah
Ataç, Hüseyin Cöntürk ve Nurdan Gürbilek’e kadar Türk edebiyatındaki yeni eleştiri
yöntemleri ele alınacaktır.
Değerlendirme Yöntemleri: Ara sınav, yarıyıl sonu sınavı ve ödev.
Önerilen Kaynaklar:
TANPINAR, Ahmet Hamdi, 19. Asır Türk Edebiyatı Tarihi, Çağlayan Kitanevi, İstanbul,
1967.
Türk Dili Eleştiri Özel Sayısı I-II ,sayı: 142, sayı: 234, Temmuz 1963-Mart 1971.
Türk Dili Deneme Özel Sayısı, sayı: 118, Temmuz 1961.
ÖZÇELEBİ, Betül-ÖZÇELEBİ, Hüseyin, Cumhuriyet Döneminde Edebî Eleştiri I-II, Kültür
Bakanlığı Yay., Ankara, 1998.
Dersin Sorumlusu: Prof. Dr. Abdullah Uçman
ŞİİR ÇÖZÜMLEME YÖNTEMLERİ
2 Saat/Hafta T 2, Kredi 2, AKTS 5
Amaç/İçerik: Bir edebî eser olarak şiirin ontolojik tabakalarının, söz dizimi, söz dağarcığı,
şiirde gelenek gibi temel unsuru ve konularının öneminin göstergebilimsel yöntemle
uygulamalı olarak tanıtılması ve kavratılması dersin konusunu teşkil etmektedir.
Değerlendirme Yöntemleri: Ara sınav, yarıyıl sonu sınavı ve ödev.
Önerilen Kaynaklar:
WELLEK Rene-WARREN Austin, Edebiyat Teorisi (çev. Ömer Faruk Huyugüzel), İzmir,
1993.
WORTON, M. –STILL, J, Intertextually, Mancester, 1990.
CULLER, Jonathan, The Pursuit of Signs, London, 1981.
ECO, Umberto, Yorum ve Aşırı Yorum (2. baskı), Can Yay., 1997.
MAREN, Manon-Grisebach, Edebiyat Biliminin Yöntemleri, Ankara, 1995.
Dersin Sorumlusu: Doç. Dr. Rahim Tarım
EDEBİYAT KURAMLARI
2 Saat/Hafta T 2, Kredi 2, AKTS 5
Amaç/İçerik: 20. yüzyılda etkili olmuş başlıca edebiyat kuramları (Rus Biçimciliği, Yeni
Eleştiri, Yapısalcılık ve sonrası, Okur merkezli kuramlar...) genel bir bakışla
değerlendirildikten sonra içlerinden biri üzerinde genişçe durulacaktır.
Değerlendirme Yöntemleri: Ara sınav, yarıyıl sonu sınavı ve ödev.
Önerilen Kaynaklar:
TODOROV, Tzvetan, Yazın Kuramı/Rus Biçimcilerinin Metinleri, (Çev.: M. Rifat-S. Rifat),
YKY, İstanbul 2005.
EAGLETON, Terry, Edebiyat Kuramı, Ayrıntı, İstanbul 1990.
RİFAT, Mehmet, XX. Yüzyılda Dilbilim ve Göstergebilim Kuramları, YKY, İstanbul 1998.
YÜCEL, Tahsin, Yapısalcılık, Ada Yayınları, İstanbul 1982.
LUKACS, Georg, Roman Kuramı, Metis Yayınları, İstanbul 2003.
WELLEK, Rene- WARREN, Austin, Edebiyat Teorisi, Akademi Kitabevi, İzmir 1993.
ZIMA, Peter V., Modern Edebiyat Teorilerinin Felsefesi, Hece Yayınları, İstanbul 2004.
BOZKURT, Nejat, Sanat ve Estetik Kuramları, Ara Yayıncılık, İstanbul 1992.
Tura, Saffet Murat, Freud’dan Lacan’a Psikanaliz, Ayrıntı Yayınları, İstanbul 1989.
MORAN, Berna, Edebiyat Kuramları ve Eleştiri, İletişim Yayınları, İstanbul 1991.
Dersin Sorumlusu: Doç. Dr. Handan İnci
YENİ TÜRK EDEBİYATINDA HALK EDEBİYATI ETKİLERİ
2 Saat/Hafta T 2, Kredi 2, AKTS 4
Amaç/İçerik: Bu derste metinlerarası ilişkiler çerçevesinde yeni Türk edebiyatı ile halk
edebiyatı arasındaki bağlantılar üzerinde durulacaktır. Derste öncelikle metinlerarasılık
kavramı ve bunu oluşturan alıntı, gizli alıntı, anıştırma, yansılama, alaycı dönüştürüm ve
öykünme yöntemleri açıklanacaktır. Daha sonra yeni Türk edebiyatı tarihi çerçevesinde,
manzum ve mensur eserlerde halk edebiyatının kullanılışı, metin incelemesi yapılarak ele
alınacaktır.
Değerlendirme Yöntemleri: Ara sınav, yarıyıl sonu sınavı ve ödev.
Önerilen Kaynaklar:
AKTAŞ,Hasan, Yeni Türk Şiirinde Hacı Bektaş-ı Velî Okulu ve Misyonu, Yort Savul
Yayınları, Edirne, 2005, 256 s.
AKTULUM, Kubilay, Metinlerarası İlişkiler, Öteki Yayınevi, Ankara, 1999, 294 s.
GÜRSEL, Nedim, Nâzım Hikmet ve Geleneksel Türk Yazını, Adam Yayınları, İstanbul,
1992, 359 s.
FİLİZOK, Rıza, Şiirimizde Halk Edebiyatı Tesirleri Üzerine Notlar, Ege Üniversitesi
Edebiyat Fakültesi Yayınları, İzmir, 1991, 111 s.
FİLİZOK, Rıza, Ziya Gökalp’in Edebî Eserlerinde Halk Edebiyatı Tesiri Üzerine Bir
Araştırma, Kültür Bakanlığı Yayını, Ankara, 1991, 312 s.
KAPLAN, Ramazan, Cumhuriyet Dönemi Türk Romanında Köy, Kültür ve Turizm Bakanlığı
Yayınları, Ankara, 1988, 344 s.
KAYA, Muharrem, Türk Romanında Destan Etkisi, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları,
Ankara, 2004, 384 s.
Dersin Sorumlusu: Yard. Doç. Dr. Muharrem Kaya
KÜLTÜREL ÇALIŞMALAR I
2 Saat/Hafta T 2, Kredi 2, AKTS 5
Amaç/İçerik: Dersin amacı, Türkiye’de kültür, edebiyat ve toplum ilişkilerini ele almak ve
dünden bugüne bu konuda yazılmış kitap ve makaleleri okuyarak tartışmaktır. Dersin başında
dünyada genel olarak kültür ve edebiyat konusunda geliştirilmiş ana kavram ve yaklaşımlar
değerlendirilmektedir. Öğrenciler, Türkiye’de bu konuda öne sürülen ana görüşleri ve temel
kavramların ele alınış tarzlarını karşılaştıran bir makale yazmanın yanı sıra, ilgilendikleri bir
konuda dar kapsamlı bir araştırma yapıp yazmakla sorumludurlar.
Değerlendirme Yöntemleri: Yarıyıl sonu ödevi.
Önerilen Kaynaklar:
GROSSBERG, Lawrence (ed. vd), Cultural Studies, London, 1992.
LONG, Elizabeth, From Sociology to Cultural Studies, Oxford, 1997.
MARDİN, Şerif, Türk Modernleşmesi, İstanbul, 2005.
ORTAYLI, İlber, İmparatorluğun En Uzun Yüzyılı, İstanbul, 2005.
PARLA, Jale, Babalar ve Oğullar, İletişim Yay., İstanbul,
Ahmed Midhat, Felâtun Bey ile Râkım Efendi, Özgür Yay., İstanbul.
Namık Kemal, İntibah, Özgür Yay., İstanbul.
Recâizâde Mahmud Ekrem, Araba Sevdası, Özgür Yay., İstanbul.
UŞAKLIGİL, Halid Ziya, Mai ve Siyah, Özgür Yay., İstanbul.
SAFA, Peyami, Sözde Kızlar, Ötüken Yay., İstanbul.
Dersin Sorumlusu: Doç. Dr. Meral ÖZBEK
İKİNCİ YARIYIL
KARŞILAŞTIRMALI EDEBİYAT II
2 Saat/Hafta T 2, Kredi 2, AKTS 5
Amaç/İçerik: Karşılaştırmalı Edebiyat, esas itibariyle tercüme, tesir, imaj araştırmaları ve
tipoloji çalışmalarına dayanmaktadır. Çeşitli yazarların farklı kültür ve edebiyatlarla ilişkileri,
yabancı kaynaklarla yerli kültür bağlantısının araştırılması gibi temel hareket noktaları
belirlenen Karşılaştırmalı Edebiyat incelemeleri son derece hassas ve araştırmacıların kesin
hükümler vermesini engelleyen kaygan bir zemindir. Dolayısıyla bu tür araştırmaların
edebiyat tarihine katkısı inkâr edilemez olduğundan, bu derste dah çok metinlerin
karşılaştırılması üzerinde durulacaktır.
Değerlendirme Yöntemleri: Ara sınav, yarıyıl sonu sınavı ve ödev.
Önerilen Kaynaklar:
ENGİNÜN, İnci, Mukayeseli Edebiyat, İstanbul, 1992.
KEFELİ, Emel, Karşılaştırmalı Edebiyat İncelemeleri, İstanbul, 2000.
WELLEK, Rene, WARREN, Austin, Edebiyat Biliminin Temelleri (Çev. Ahmet Edip Uysal),
Ankara, 1983.
Dersin Sorumlusu: Prof. Dr. Emel Kefeli
TÜRK EDEBİYATINDA DENEME, MEKTUP, HÂTIRÂT, RÖPORTAJ
3Saat/Hafta T 3, Kredi 3, AKTS 8
Amaç/İçerik: Edebiyatımızda Tanzimat’tan sonra gelişme gösteren mektup, hâtırât ve
röportaj türünde bugüne kadar dikkate değer örnekler verilmiştir. Nâmık Kemal’in
mektuplarından, Abdülhak Hâmid’in hâtırâtından başlayıp günümüzde Tanpınar’ın Mehmet
Kaplan’ın ve Orhan Okay’ın mektup ve hâtıralarına, Ruşen Eşref’in Diyorlar ki’de toplanan
edebî röportajlarına kadar pek çok örnek mevcuttur. Bu derste türün en tanınmış örnekleri
üzerinde durulacaktır.
Değerlendirme Yöntemleri: Ara sınav, yarıyıl sonu sınavı ve ödev.
Önerilen Kaynaklar:
Türk Dili, Mektup Özel Sayısı, sayı: 274, Temmuz 1974.
Türk Dili, Anı Özel Sayısı, sayı: 246, Mart 1972.
Tercüme Dergisi, Mektup Özel Sayısı.
Posta Kutusu Dergisi, 4 sayı, İstanbul 2003-20004.
Dersin Sorumlusu: Prof. Dr. Abdullah Uçman
ROMAN ÇÖZÜMLEME YÖNTEMLERİ
3Saat/Hafta T 3, Kredi 3, AKTS 8
Amaç/İçerik: Türk romanından seçilecek örnekler üzerinde çeşitli eleştiri yöntemlerinin
(Sosyolojik, İzlenimci, Yapısalcı, Alımlamacı...) uygulanacağı bu derste farklı okuma
biçimleriyle metinlere çok yönlü yorumlar getirilmeye çalışılacaktır.
Değerlendirme Yöntemleri: Ara sınav, yarıyıl sonu sınavı ve ödev.
Önerilen Kaynaklar:
BAKHTİN, Mikhail, Karnavaldan Romana, Ayrıntı Yayınları, İstanbul 2001.
BARTHES, Roland, Yazı ve Yorum, Metis Yayınları, İstanbul 1990.
GÖKTÜRK, Akşit, Okuma Uğraşı, YKY, İstanbul 1997.
ECO, Umberto, Yorum ve Aşırı Yorum, Can Yayınları, İstanbul 1996.
ECEVİT, Yıldız, Orhan Pamuk’u Okumak, Gerçek Yayınevi, 1996.
İPŞİROĞLU, Zehra, Alımlama / Boyutları ve Çetişlemeleri – Yazın, Papirüs Yayınları,
İstanbul 2001.
STANZEL, F. K., Roman Biçimleri, Çizgi Kitabevi, Konya 1997.
Eleştiri ve Eleştiri Kuramı Üstüne Söylemler, (Haz.: M. Rifat), Düzlem Yayınları, İstanbul
1996.
GÜZELŞEN, M. R., Roman Kurgusu ve Yapısal Çözümleme, İstanbul 1978.
CARLONİ-FİLLOUX, Eleştiri Kuramları, Multilingual Yayınları, İstanbul 2000.
Dersin Sorumlusu: Doç. Dr. Handan İnci
ESTETİK
3 Saat/Hafta T 3, Kredi 3, AKTS 8
Amaç/İçerik: Bu dersin amacı, sanat ve estetiğin tanımlarından hareketle "güzel ve güzellik"
üzerinde düşünen ilk filozoflardan estetiği bir bilim dalı olarak gören estetlere kadar estetiğin
geçirdiği evrelerin tanıtılması ve onu diğer alanlardan ayıran ölçütlerin öğretilmesidir.
Değerlendirme Yöntemleri: Ara sınav, yarıyıl sonu sınavı ve ödev.
Önerilen Kaynaklar:
SENA, Cemil, Estetik, Remzi Kitabevi, İst.-1972.
YETKİN, Suut Kemal, Estetik Doktrinler, Bilgi Yayınevi, Ankara 1972.
TUNALI, İsmail, Estetik, Remzi Kitabevi, İst.-2001.
CROCE, Benedetto, Estetik, Remzi Kitabevi, İst.-1983.
TURGUT, İhsan, Sanat Felsefesi, İzmir 1991.
BOZKURT, Nejat, Sanat ve Estetik Kuramları; Ara Yayıncılık.
TOWNSEND, Dabney, Estetiğe Giriş, İmge Kitabevi, Ankara 2002.
Dersin Sorumlusu: Doç. Dr. Rahim Tarım
KÜLTÜREL ÇALIŞMALAR II
2 Saat/Hafta T 2, Kredi 2, AKTS 4
Amaç/İçerik: Dersin amacı, Türkiye’de kültür, edebiyat ve toplum ilişkilerini ele almak ve
dünden bugüne bu konuda yazılmış kitap ve makaleleri okuyarak tartışmaktır. Dersin başında
dünyada genel olarak kültür ve edebiyat konusunda geliştirilmiş ana kavram ve yaklaşımlar
değerlendirilmektedir. Öğrenciler, Türkiye’de bu konuda öne sürülen ana görüşleri ve temel
kavramların ele alınış tarzlarını karşılaştıran bir makale yazmanın yanı sıra, ilgilendikleri bir
konuda dar kapsamlı bir araştırma yapıp yazmakla sorumludurlar.
Değerlendirme Yöntemleri: Yarıyıl sonu ödevi.
Önerilen Kaynaklar:
GROSSBERG, Lawrence (ed. vd), Cultural Studies, London, 1992.
LONG, Elizabeth, From Sociology to Cultural Studies, Oxford, 1997.
BOURDIEU, Pierre, Sanatın Kuralları, İstanbul, 2005.
GİRARD, Rene, Romantik Yalan ve Romansal Hakikat, İstanbul, 2003.
MORETTI, Franco, Modern Epik, İstanbul, 2005.
FLAUBERT, Gustave, Gönül Eğitimi, Cem Yay., İstanbul.
KARAOSMANOĞLU, Yakup Kadri, Yaban, İletişim Yay.
TANPINAR, Ahmet Hamdi, Huzur, YKY, İstanbul.
ATAY, Oğuz, Tutunamayanlar, İletişim Yay, İstanbul.
Dersin Sorumlusu: Doç. Dr. Meral ÖZBEK
