Program tanımları
AVRUPA BİRLİĞİ BİLİM DALI YÜKSEK LİSANS PROGRAMI
* PROGRAMIN YÜRÜTÜCÜSÜ
Bilim Dalı Başkanı : Prof.Dr.Nevhis Deren Yıldırım
Anabilim Dalı Başkanı : Prof.Dr.Nevhis Deren Yıldırım
* PROGRAMIN İLİŞKİLİ OLDUĞU FAKÜLTE VE BÖLÜM
İKTİSAT BÖLÜMÜ / İKTİSAT FAKÜLTESİ
Bölüm Başkanı : Prof. Dr. İlhan ÖZAY
Enstitü Müdürü : Prof.Dr.Targan ÜNAL
* OKUTULAN DERSLER VE İÇERİKLERİ
1. AVRUPA BİRLİĞİ KURUMLARI VE SİYASAL YAPISI
( Prof. Dr. Şener AKYOL )
Ders İçeriği:
Avrupa Birliği nin organları, organlarının tarihi gelişimi, Sui Genesis bir tüzel kişilik olan Avrupa Birliği nin işleyişinde her bir organın etkileri ve rolleri, organlar bakımından Türkiye nin üyelik perspektifi (Örneğin Avrupa Parlamentosu nda Türkiye hakkında alınan kararların içerikleri, kararlara karşı olumlu veya olumsuz tepkilerin neler olabileceği gibi) anlatılacaktır.
2. AVRUPA BİRLİĞİ MADDİ HUKUKU (REKABET HUKUKU)
( Prof. Dr. Şener AKYOL )
Ders İçeriği:
Avrupa Maddi Hukuku başlığı altında Rekabet Hukuku, Telif Hakları, Marka ve Patent Hukuku anlatılacaktır.
3. REKABET PİYASALARI VE ANALİZİ
Ders İçeriği:
Bu derste rekabetçi piyasalar üzerinden ekonomik birimlerin davranışları ve market mekanizmalarının işleyişleri hakkında bilgiler edinilmektedir. Ayrıca derste çeşitli olan piyasa biçimlerinden oligopol, monopol, tam rekabet, piyasaları incelenerek firma yapıları üzerinde durulmaktadır.
Ders içerikleri:
- Tam rekabet Piyasası Özellikleri
- Tam Rekabet Piyasasında Firma Geliri, Kar Maksimizasyonu, Optimum üretim Seviyesi, kısa dönem kararı, uzun dönem kararı, kısa dönem dengesi, uzun dönem dengesi.
- Monopol Piyasası Özellikleri
- Monopolde Firma dengesi, fiyat farklılaştırılmasının sınıflandırılması, monopson piyasası, iki yanlı monopson
- Oligopol Piyasası ve Oligopol Teorisi
- Oligopol piyasasında firma davranışları, düopol piyasası ve dengesi, cournot analizi, oyun teorisi, mahkum ikilemi
- Avrupa Birliğinde rekabet piyasalarının analizi ve uygulanan politikalar
4. AVRUPA BİRLİĞİ ORTAK TARIM POLİTİKASI
Ders İçeriği:
Bu dersin ana hedefi AB Ortak Tarım Politikasının işleyişinin anlaşılması ve mevcut uygulamaları hakkında bilgi vermektir. AB de neden ortak bir tarım politikasına ihtiyaç duyulduğu, politikanın dünya ticareti üzerindeki etkilerinin de araştırıldığı bu dersin içeriği şu şekilde olmaktadır.
- Ortak Tarım Politikası nedir
- Ortak Tarım Politikasının İlkeleri
- Ortak Tarım Politikasının İşleyişi
- Ortak Tarım Politikasının Finans Mekanizması
- Ortak Tarım Politikası ve AB
- Ortak Tarım Politikası ve Dünya
- Ortak Tarım Politikasının Reformu
5. AVRUPA BİRLİĞİ BÖLGESEL POLİTİKASI
Ders İçeriği:
Bu dersin verilmesindeki temel amaç Avrupa Birliği nin bölgesel dengesizliklerini saptamak, budan yola ıkarak Birliğin geliştirdiği tedbirleri ve bu tedbirlere ilişkin teorik ve pratik bilgileri öğrenciye aktarmak, Birliğin bölgesel politikalarının geçmişi ve bu günü hakkında bilgi vermek, bu politikanın oluşturulma ve işleyişindeki temel mekanizmayı göstermektir.
Bu amaçtan yola çıkılarak, dersin içeriği aşağıdaki şekide çizilmiştir:
Avrupa Birliği nde bölgesel politikaların gelişim kronolojisi
Avrupa Birliği bölgesel politikasının esasları
Birlik bölge politikasının ilke ve hedefleri
Birlik bölge politikasının işleyişi
Kurucu Anlaşmalar da bölgesel dengesizliklerin giderilmesine ilişkin yaklaşımlar
Avrupa Birliği nde bölge politikasının yürütülmesinde organların rolü, önemi ve Bölgeler Komitesi
Birlik bölge politikasının yürütülmesinde etkin bir araç olan Birlik fonları
Avrupa Birliği Bölgesel politikasının bölgelerarası dengesizliklerin giderilmesindeki başarısının değerlendirilmesi
Türkiye mukayesesi
6. ÇEVRE HUKUKU VE AVRUPA BİRLİĞİ
Ders İçeriği:
Bu dersin verilmesindeki temel amaç genel olarak çevre hukukunu tanıtmak, özelde ise Avrupa Birliği nin çevresel sorunlarından yola çıkarak Birlik içerisinde bugün yaşanan çevresel tartışmaları öğrenciye aktarmak, Birliğin çeverenin korunmasına yönelik çalışmalarını, politikalarını hukukunu aktarmak, bu hukukun uygulanmasına ilişkin temel açmazları tespit etmek ve olası çözümler hakkında yorumlar geliştirmektir. Bu dersin temel hedefi ise bölgesel bir örgüt olan Avrupa Birliği nin geliştirdiği ortak hukuk kurallarını öğretmek, bundan hareketle çevrenin korunması meselesinde milletlerarası ya da supranasyonal hukukun önemini ya da sınırını ortaya koymak ve bu hukukun başarısını değerlendirmekten ibarettir.
Bu amaçtan yola çıkılarak, dersin içeriği aşağıdaki şekilde çizilmiştir:
AB de çevre koruma yaklaşımının politik ve hukuki gelişimi
AB nin çevre koruma politikaları ve eylem programları
Birlik çevre politikası ve hukukunda koruma modeli arayışı?
Birliğin çevre politikası ve hukukunun ilke ve hedefleri?
Politikanın bağlayıcı kurallara dönüşümü ve Kurucu Anlaşmalar da çevre koruma
İkincil nitelikteki Birlik kuralları ve çevre koruma yaklaşımları
AB de çevre hukukunun üreticileri uygulayıcıları
Birlik çevre hukukunu bağlayıcılığı ve buna bağlı diğer meseleler
Avrupa Birliği çevre hukukunun çevrenin korunmasındaki başarısının değerlendirilmesi
7. İKTİSADİ ANALİZE GİRİŞ I-II
Ders İçeriği:
Bu derste, ikitsadi düşünce okullarının temel teorik çerçeveleri üzerinde yoğunlaşılmaktadır. Bu çerçevede Klasik Okul, Neo Klasik Okul, Keynes çi ve Post Keynes çi yaklaşımlar ve Marksist okullar genel çerçeveleri ile işlenmektedir.
8. AB VE TÜRKİYE DE HAKSIZ REKABET, MARKA VE PATENT DAVALARI
Ders İçeriği:
Bu Yüksek Lisans ve doktora dersinde Ticari İşletme Hukuku nun bir parçası olan Haksız Rekabet Hukuku ve Fikri Mülkiyet Hukuku nun ana branşların oluşturan Fikri Hukuk, Marka Hukuku, Patent Hukuku, Endüstriyel Tasarım Hukuku ve Coğrafi İşaretler Hukuku nda eser ve hak sahiplerine tanınan davalar icelenecektir. Bu davaların başında tespit davaları müdahalenin men i davaları, eski hale getirme, maddi ve manevi tazminat davaları gelmektedir. Bunu dışında FSEK ve ilgili Kanun Hükünde Kararnamelerin tanıdığı diğer davalar, örneğin hükümsüzlük davaları da incelenecektir. Avrupa Birliği Adalet Divanı nın konuya ilişkin kararları ile Avrupa Birliği mevzuatı da bu açıdan değerlendirilecektir.
Anılan derste Haksız Rekabet Hukuku ile Fikri ve Sınai Mülkiyet Hukuk yalnızca Yargılama Hukuku cephesinden değil, maddi hukuk cephesinden de irdelenecektir. Bunları başında haksız rekabet halleri, eser kavramı, eser katagorileri, markanın tesciline engel olan mutlak ve nispi nedenler, buluş kavramı gelmektedir.
9. AVRUPA BİRLİĞİ VE TÜRKİYE DE YARGILAMA HUKUKU NUN SORUNLARI
Ders İçeriği:
Avrupa Birliği ve Türkiye de Yargılama Hukuku nun Sorunları isimli derste AB ye dahil olan ülkeler ile Türkiye deki Yargılama Hukuku ilkeleri, adil yargılama hakkının içeriği, taraf kavramı, kesin hüküm, tarafların yargılamaya katılmasını sağlayan fer-i müdahale davanın ihbarı, Asli müdahele gibi kurumlar, kanun yolunun amacı, çeşitleri, işlevi, ispat hukuku sorunları, usul sözleşmeleri, iç tahkim ve milletler arası tahkim vb. Konulara ğırlık verilecek, konuya lişkin AB Adalalet Divanı kararları Yargıtay kararları analiz edilip doktirindeki görüşler değerlendirilecektir.
10. AVRUPA BİRLİĞİ NDE İNSAN HAKLARI
Ders İçeriği:
Bilindiği Üzere Türkiye Cumhuriyeti, AB ye aday devletlerin başında gelmektedir. AB ye grişin en önemli koşullarından biri ise, insan haklarının aday devlette kurumsallaşmış olmasıdır. Hal böyle olunca, avrupa Birliği ile insan hakları hukuku ilişkisinin incelenmesi elzem hale gelmektedir.
Üstelik, Avrupa Birlği ne tam üyelik sürecinde ulusal eğitim programlarının gözden geçirilmesi ve uyumlaştırılması yönündeki gereklilik de gözden kaçırılmamalıdır. İnsan Hakları Hukuku alanında uzmanlaşmış hukukçulara önümüzdeki dönemde daha da büyük bir ihtiyaç duyulacağı aşikardır. Kaldı ki, hali hazırdaki şartlar içinde de, Türkiye nin Sözleşmesel yükümlülükleri nedeniyle ortaya çıkan çok sayıdaki vakalar ve ayrıca Devletin ilgili kurumlarının vasıflı insan hakları hukuku uzmanı ihtiyaç ve talepleri herkesin malumudur.
Hukuk biliminin en genç alt disiplinlerinden birini oluşturan Ulusalüstü İnsan Hakları Hukuku Devlet iktidarının birey lehine sınırlanmasını ifade eden ve bireyi bu iktidarın kötüye kullanılmasına karşı koruyan mekanizmalar vazeden insan hakları anlayışının günümüzdeki önemi giderek artmaktadır.
AB de İnsan Hakları dersinin temel inceleme konusu, insan haklarının tanınması, korunmasını ve geliştirilmesini amaçlayan çeşitli sistemler hakkında temel bilgilerin verilerek AB de insan haklarının nasıl korunduğu hususunun teknik hukuki analizidir.
Derste özellikle Avrupa Birliği Adalet Divanı nın insan hakları içerikli içtihatları ele alınmaktadır. Bilindiği üzere, 1950 li yıllarda üretilen Avrupa Topluluğu nun kurucu andlaşmalrı, ilkece, teknik yönü belirgin olan ve temel haklar/insan hakları sorunsalına doğrudan ve ayrıntılı biçimde yer vermemiştir. Bunun başta gelen sebebi, o dönemde insan haklarını ve siyasi örgütlenmeleri düzenleyen andlaşmaların, özellikle Fransa hükümeti tarafından onaylanmaması nedeniyle yürürlüğe girmemiş olmasıdır. Hal böyle olunca, Avrupa Ekonomik Topluluğu nu kurabilmek için oldukça teknik bir düzenlemede karar kılınmış ve insan haklarına açıkça yer verilmemiştir.
İşte bu eksikliği Avrupa Birliği Adalet Divanı içtihatlarıyla gidermeye çalışmaktadır. Bu bağlamda Divan, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesine ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararlarına sürekli atıf yapmaktadır. Derste öğrenciden yüklenen araştırma yükümlülüklerinin başında, bu içtihadi etkileşimin hangi hallerde oluştuğu ve etkisinin ne olduğudur.
Yine derste, son yıllarda konuyla ilgili en önemli gelişme olarak nitenlendirilebilecek Avrupa Birliği nin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesine taraf olması meselesi de ele alınmaktadır.
11. SEMİNER
12. AVRUPA BİRLİĞİNDE EĞİTİM POLİTİKASI
Ders İçeriği:
Kuruluşundan itibaren öncelikle siyasal ve ekonomik anlamda bütünleşmeyi amaçlayan Avrupa Birliği bu hedefe üye ülkeler arasında kültürel ve sosyal anlamda bütünleşme sağlamadan ulaşmasının çok zor olduğunun bilinciyle, birbirinden farklı eğitim sistemlerine sahip ülkeler arasında Eğitimde Çeşitliliğe Saygı temel prensibine de saygı duyarak bir ortaklık kurmaya çalışmaktadır. Bu temel prensip çerçevesinde gerçekleştirilecek derste öncelikle kavram olarak eğitim sözcüğü ve ardından Avrupa Birliği nin eğitim alanında kurmaya çalıştığı bu ortaklığın evreleri ele alınacaktır. Avrupa Birliği Eğitim Politikasının gelişim sürecinde, Kurucu Anlaşmalar bağlamında eğitim politikasına ilişkin maddeler, Avrupa Birliği kurumları tarafından ortaya konan çalışmalar ve belgeler incelenecektir.
Avrupa Birliği nin eğitim politikasına yönelik amaçlarını somutlaştıran genel eğitim ve mesleki eğitim programları ele alınarak, tek tek irdelenecek, Avrupa Birliğinin eğitim aracılığı ile insan kaynaklarının kalitesini artırmak ve mevcut işgücünün becerilerini globalleşmenin yarattığı gereksinimler doğrultusunda yaşanan teknolojik ve sosyal değişikliklere uyarlamak zorunda olduğunun bilinciyle ortaya koyduğu çalışmalar incelenecektir.
Avrupa Birliği üye ülkelerinin eğitim anlamında kendi bilgi ve deneyimlerinin de ele alınacağı derste, söz konusu ülkelerin kendi bilgi ve deneyimleri ile ortaya çıkabilecek yeni bakış açıları ele alınacaktır.
13. AVRUPA BİRLİĞİNDE TURİZM POLİTİKASI
Ders İçeriği:
Avrupa Birliği nde Turizm Politikaları dersinde öncelikle dünyada ve Avrupa da turizmin gelişimi ve Avrupa Birliği nin dünya turizmindeki yeri incelenecektir. Ardından, Avrupa Birliği içinde turizmin ekonomik etkileri, Birliğin turizmden elde ettiği pay, Birlik üye ülkelerinin ekonomilerine turizmin katkısı, Birlik içinde turizm arzı ve turizm talebi ele alınacaktır.
Avrupa Birliği kurucu Anlaşması Roma Anlaşması ndan günümüze kadar olan sürede Birliğin turizm politikalarında aldığı kararlar, ortak turizm politikası konusunda yaptığı faaliyetler ve Tek Avrupa Pazarının turizm üzerindeki etkileri, bölgesel ve yapısal fonların turizm alanında kullanımı ve AB nin çeşitli alanlarda turizm sektörünü etkileyen politikaları incelenecektir.
14. AB NİN TARİHSEL GELİŞİMİ
Ders İçeriği:
AB nin Tarihsel Gelişimi dersinde öncelikle, tarihin derinliklerine inilerek Avrupa Topluluklarının kuruluş nedenleri ve Avrupalıları bu yola iten etkenler, Avrupa yı birleştirme ve bütünleştirme düşünceleri ele alınacaktır.
Tarihten gelen bu birleşme, bütünleşme çabaları sonucunda Avrupa Topluluklarını kuran anlaşmalar, Avrupa Birliği nin genişleme evreleri, zaman içerisinde, Avrupa Birliği nin kurucu anlaşmalarına değişiklik getiren tüm anlaşmalar, Avrupa Birliği politikaları incelenecektir.
* PROGRAMIN AMAÇ KAPSAM VE TARİHÇESİ
1973 yılında kurulan İ.A.H.A.U.M. tarafından, İstanbul Üniversitesi genelinde disiplinler arası bir şekilde yürütülen Avrupa Birliği Yüksek Lisans ve Doktora Programı nın amacı Avrupa Birliği hakkındaki, hukuk, ekonomi, tarım, turizm, eğitim, çevre vs. konularında eğitim, araştırma ve çalışmalar yapmaktır. Avrupa Birliği hakkındaki her türlü konuyu kapsayan programda, alanında uzman pek çok öğretim üyesi ders vermektedir. Yüksek Lisans ve Doktora programlarının kapsamları ekte tarafınıza sunulmaktadır.
* MEZUNİYET SONRASI ÇALIŞMA ALANLARI
Avrupa Birliği Anabilim Dalı Yüksek Lisans ve Doktora programlarında eğitim almayı tercih edenler, herhangi bir üniversitede akademik kariyerlerini sürdüren akademisyenler ya da hukuk, öğretmenlik, iktisat gibi çeşitli mesleki alanlarda çalışan ve Avrupa Birliği konusunda detaylı bilgi sahibi olarak, mesleki bilgilerini arttırmak, kariyerlerinde ilerlemek ve AB hakkında öğrendikleri teorik ve pratik bilgileri kendi mesleki alanlarında kullanmak isteyen öğrencilerdir. AB üyeliği yolunda çalışma yapan ve bu konuda yetişmiş uzmanlara ihtiyacı olan ülkemiz için AB Yüksek Lisans ve Doktora programları oldukça büyük önem taşımaktadırlar.
